We gebruiken overal natuursteen. Maar wat veel mensen niet weten is dat een keukenblad of grafsteen soms is gemaakt van steen uit groeves waar kinderen werken en waar de arbeidsomstandigheden heel slecht zijn. Minister Kaag sluit nu met een aantal bedrijven en maatschappelijke organisaties een natuursteenconvenant om daar iets aan te doen.
Mensenrechtenorganisaties zien allerlei problemen in de steenindustrie. Arbeiders maken lange werkdagen, werken onveilig en doen zwaar werk.
In de zandsteenindustrie bijvoorbeeld, is stoflongziekte een groot probleem, zegt Sandra Claassen van mensenrechtenorganisatie Arisa. "Fijnstof dat vrijkomt bij het winnen van de natuursteen zorgt ervoor dat de mannelijke arbeiders jaren eerder doodgaan dan normaal of als ze wel beschermende kleding zouden hebben gebruikt." Daarnaast weet stichting Arisa dat bij het maken van kasseien voor straten en wegen nog veel kinderen worden ingezet.
'Niet de illusie dat we het oplossen'
Of het nou gaat over keukenbladen, grafstenen of natuursteen bij het tuincentrum, er is veel tussenhandel. Waar een steen vandaan komt, is niet altijd duidelijk. In het natuursteenconvenant beloven bedrijven om hun hun keten in kaart te brengen en kinderarbeid, slechte werkomstandigheden en milieuschade te voorkomen.
Sigrid Kaag, minister van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking: "Het zijn heel veel zaken die in ontwikkelingslanden niet goed geregeld zijn. We hebben niet de illusie dat we het allemaal gaan oplossen, maar we hebben de verwachting dat we door de afspraken in Nederland een bijdrage leveren aan de verbetering in de hele keten."
'Complete families aan de slag met stenen'
Niels van den Beucken van natuursteenhandel Arte heeft de kinderarbeid in natuursteengroeves in India met eigen ogen gezien. "Aan de rand van de groeves zag ik kinderen en complete families aan de slag met stenen. Dat is iets waar wij ons als Arte niet mee kunnen verenigen, dus daar wilden we iets aan doen. Een kind hoort naar school te gaan en niet in een mijn of een groeve te werken."
In de mijn zelf is het vaak fysiek zwaar werk, dus daar zie je het minder, weet de handelaar. Vooral bij de ondersteunende werkzaamheden heeft hij kinderen gezien. "Arbeidsomstandigheden en persoonlijke bescherming zijn op een ander niveau dan in Nederland."
Van den Beucken weet zeker dat zijn natuursteen kinderarbeidvrij is. Hij laat alles controleren door een Brits bedrijf. "Ze weten precies waar wij onze materialen vandaan halen en zij controleren ter plekke of er kinderarbeid is, hoe de arbeidsomstandigheden zijn, hoe de contracten zijn. Dat doen ze aangekondigd, of onaangekondigd, zodat wij weten dat natuursteen op de juiste wijze gewonnen wordt."
Helpt zo'n convenant echt?
De overheid sluit vaker dit soort convenanten, bijvoorbeeld eerder met de kledingsector. Helpt zo'n convenant echt?
Mensenrechtenorganisatie Arisa tekent het convenant ook, maar zou eigenlijk liever wetgeving willen. Sandra Claassen: "Of het genoeg is, daar stellen we als maatschappelijke organisatie nog wel een vraagteken bij, want de achterblijvers, diegenen die nu niet voorlopen om in dit convenant te stappen, die zul je op een andere manier moeten binnenhalen, misschien met wetgeving."
Tekenen niet genoeg bedrijven, dan overweegt minister Kaag een wet.
Natuursteenhandelaar Niels van den Beucken tekent het convenant, maar zou een wet ook prima vinden. "Op het moment dat het niet verplicht is, kun je nog altijd van leverancier naar leverancier gaan en dan verander je niks. Op het moment dat er wetgeving is, ben je als leverancier verplicht om iets te veranderen."
Pas dan weet de consument zeker dat een keukenblad vrij is van kinderarbeid.
