Het aantal bedrijven dat bijlessen en eindtoetstrainingen voor basisschoolkinderen aanbiedt, is in rap tempo gestegen. Het zijn er nu bijna 70 procent meer dan vier jaar geleden. Ook geven ouders meer geld uit aan het bijspijkeren van hun jonge kind. "Ouders hebben steeds grotere ambities."
De eindtoets in groep 8 is een bepalend moment voor kinderen. Op basis van de resultaten kan het middelbare schooladvies naar boven worden bijgesteld. Eenmaal op de middelbare school kan een kind slechts beperkt van niveau wisselen.
Resultaten opkrikken
Omdat de toets nu zo zwaar weegt, willen sommige ouders en verzorgers de resultaten van hun kind opkrikken in groep 8 door het extra te laten oefenen. Steeds meer ondernemers spelen daarop handig in, blijkt uit cijfers van de Kamer van Koophandel opgevraagd door RTL Z.
In 2015 hielden nog 284 bedrijfjes zich bezig met bijles, training en huiswerkbegeleiding voor basisschoolkinderen. Dit jaar zijn dat er al 475. Dat is een toename van 67 procent.
'Ouders nemen heft in eigen hand'
Junior Einstein uit Enschede biedt oefenprogramma's aan voor alle soorten eindtoetsen in het basisschoolonderwijs. "We zijn sterk groeiend. De programma's worden in toenemende mate afgenomen. Ook de boektitels met oefenmateriaal lopen goed", zegt Otto Sanders, oud-leerkracht en werkzaam voor Junior Einstein. Hij noemt de markt 'booming business'.
Squla, een online educatieplatform, biedt ook extra oefening aan voor basisschoolkinderen. Het platform signaleert ook een grotere vraag onder ouders naar extra training voor hun kind. "Ouders hebben steeds grotere ambities, worden mondiger en nemen het heft in eigen hand."
Hoogleraar Van Tartwijk vindt het geen goede ontwikkeling dat ouders in toenemende mate hun kind op de basisschool laten bijspijkeren. "Kinderen die het niet kunnen betalen, worden op achterstand gezet", zegt hij.
Toetsboekjes op Marktplaats
Basisscholen merken de toename van de bijspijkerbedrijfjes. "Wij worden geregeld geconfronteerd met bureautjes of zzp'ers die dit soort diensten aanbieden", zegt Paul Mos, bestuurder van de scholenstichting Montessori Onderwijs Zuid-Holland. Sommige ouders proberen vervolgens de kosten van de bijscholing te verhalen op de school. "Het is de omgekeerde wereld", aldus Mos.
Het gaat zelfs nog veel verder dan dat. Mos maakt wel mee dat toetsboekjes op scholen verdwijnen en dat soortgelijke boekjes weer op Marktplaats worden aangeboden.
Ook hoogleraar educatie en pedagogiek Jan van Tartwijk ziet een circuit van privéonderwijs ontstaan waarbij gericht wordt geoefend op het maken van de eindtoets.
Eindtoetsen trainen
Niet alleen zijn er een hoop bijlesbedrijfjes voor kinderen in het basisonderwijs bijgekomen. De wil om hun kind beter te laten presteren op de eindtoets, maakt ook dat ouders er meer geld aan uitgeven.
In 2000 gaven huishoudens in totaal nog 2 miljoen euro uit aan huiswerkbegeleiding, bijles, eindtoets- en examentraining voor schoolgaande kinderen in het basisonderwijs. In 2017, het laatst gemeten jaar, was dat al opgelopen tot 16 miljoen euro, blijkt uit cijfers van het CBS.
Oefenen op toets 'schiet doel voorbij'
De hoogleraar, schoolbestuurder Mos en de PO Raad zijn het erover eens: als er voor de eindtoets wordt geoefend, schiet de toets zijn doel voorbij. “Dan meet die namelijk niet meer wat het moet meten”, zegt de woordvoerder van de PO Raad, de sectororganisatie voor het primair onderwijs. Terwijl de bedoeling van de toets is om het kind zo goed mogelijk op het juiste niveau te krijgen.
Volgens Sanders van Junior Einstein is het helemaal niet de bedoeling om een vmbo-kind middels extra toetsoefeningen op de havo te krijgen. "Ons doel is om een kind met voldoende vertrouwen de toets in te laten gaan."
Te veel druk op de toets
Hoewel ze geen voorstander zijn van het toets-oefenen, hebben Van Tartwijk en schooldirecteur Mos wel begrip voor ouders die gebruik maken van de bijlessen. Als een kind de eindtoets namelijk goed heeft gemaakt, kunnen ouders een beroep doen op de school om het schooladvies naar boven bij te stellen.
"Dat de eindtoets überhaupt wordt geoefend, toont aan dat er nog altijd veel druk ligt op deze toets", vult de woordvoerder van de PO raad aan.
Brede brugklassen
De regeringspartijen D66, VVD en CDA willen het moment dat de eindtoets wordt afgenomen naar voren halen. Leerlingen op de basisschool krijgen dan hun middelbare schooladvies pas nadat de resultaten van de eindtoets bekend zijn. Dit meldde het AD vorige week.
Ook zou het volgens Van Tartwijk helpen als kinderen pas op latere leeftijd definitief worden ingedeeld op een bepaald niveau. Net als de PO Raad pleit Van Tartwijk voor meer brede brugklassen en voor meer mogelijkheden om van schoolniveau te wisselen en om opleidingen te stapelen. "Je hebt nou eenmaal kinderen die zich langzamer ontwikkelen", besluit Van Tartwijk.
