Hoe zeg je bavarois in gebarentaal? En zijn jullie eigenlijk een setje? Sinds hun Heel Holland Bakt-avontuur zijn 'bakbeest' Cas en gebarentolk Wieke bekende Nederlanders en worden ze bedolven onder vragen van fans. "We hopen dat onze deelname ook iets moois kan betekenen voor dove mensen."
Om maar meteen een hardnekkig gerucht uit de wereld te helpen: ''Nee, we zijn geen setje én wonen ook niet samen", zegt Cas. "En we zijn ook niet verliefd", vult Wieke lachend aan.
Mooie vriendschap
Sinds Cas' deelname aan het Omroep MAX-programma Heel Holland Bakt – iedere zondagavond goed voor ruim 3,4 miljoen kijkers – worden Cas Wolters (23) en gebarentolk Wieke Romijnders (24), zodra ze een stap buiten de deur zetten, bedolven onder de aandacht en de vragen. Cas (single en woonachtig in Roermond) en Wieke (ze heeft een vriend en woont in Den Haag) veroverden de harten van miljoenen kijkers.
Toegegeven: hun Heel Holland Bakt-avontuur heeft wel iets moois opgeleverd. "We zijn vrienden geworden", zegt Cas. "Toch, Wieke?" Wieke, knikkend: "Ja! We hebben een mooie vriendschap opgebouwd. Cas nodigt me nu ook uit als mens, en niet meer alleen als tolk."
Niet doof geboren
Bijzonder, want een relatie tussen dove en tolk is in veel gevallen toch vooral zakelijk, legt het tweetal uit. Cas: "Omdat ik doof ben, krijg ik een aantal uren om een gebarentolk in te huren als ik die nodig heb. Bijvoorbeeld bij hoorcolleges tijdens mijn pabostudie, en toen ik mee ging doen aan Heel Holland Bakt."
Cas werd niet doof geboren, maar na een paar maanden raakte hij zijn gehoor zo goed als helemaal kwijt. "Ze weten nog altijd niet hoe het precies kan. Het was ook heel raar; ik hoorde als baby wel en toen weer niet. Nu ben ik zo goed als doof. Ik hoor wel wat met mijn gehoorapparaten. Het goede nieuws: het wordt niet slechter en het gaat ook niet achteruit."
Donald Trump
Als hij een tolk zoekt, zet Cas een oproep op Tolknet.nl, een bemiddelingssite voor tolken en doven. Wieke reageerde toevallig. "We kenden elkaar al voor Heel Holland Bakt", vertelt ze. Tolkklussen doet ze als zzp'er.
De eerste keer dat ze met elkaar samenwerkten, herinnert Wieke zich nog heel goed. "Op de dag dat Donald Trump tot president werd verkozen. We hadden elkaar daarvoor al eens ontmoet in het gebarencafé in Utrecht. Toen was er al een klik tussen ons."
Superleuke klus
Daarna zagen ze elkaar een tijd niet. Totdat Cas een tolk zocht vanwege zijn audities voor Heel Holland Bakt. Wieke zag die oproep en reageerde meteen. "Dat leek me een superleuke klus. Eens een keer iets anders dan een vergadering tolken."
Als ze toen te horen hadden gekregen dat ze halve BN'ers zouden worden, hadden ze waarschijnlijk keihard gelachen. "We hadden geen idee waar we aan begonnen", zegt Cas, die zich opgaf omdat zijn familie wel vond dat hij lekkere appeltaart maakte.
Beetje bijdehand
"Mensen klampen zich nu opeens aan me vast op straat. Zwaaien, roepen en komen op me af. Niet normaal. Ze willen opeens van alles van me weten", vertelt Cas glunderend. "Mijn studiegenoten van de pabo moesten er in het begin een beetje aan wennen. Ik vind het wel lachen."
Na elke aflevering van Heel Holland Bakt keek Cas op Twitter, biecht hij op. "'Ik heb vier negatieve tweets gehad. Valt mee, hè? Iemand vond me bijdehand. Nou ja, dat klopt ook wel een beetje."
Op vakantie in India
Gebarentolk Wieke was de afgelopen twee maanden op reis in India en Sri Lanka. "Toen ik weer thuiskwam, ging Cas de zondag erop er net uit." Ze vervolgt: "Ik ben niet gevlucht hoor, deze reis stond al gepland."
Maar ook al zat ze 10.000 kilometer verderop, ontkomen aan de tv-uitzendingen lukte niet. "Cas stuurde me steeds appjes en foto's. En alle uitzendingen. Iedere zondagavond stroomden de appjes binnen. Niet normaal."
Om maar even een voorbeeld te noemen wat deelname aan zo'n veelbekeken programma met je leven doet: afgelopen weekend was Wieke in de supermarkt in haar geboortedorp Beneden-Leeuwen. "Ik ben een halfuur binnen geweest voor drie boodschapjes. Veel mensen kwamen naar me toe: we hebben je gezien hoor, zo leuk!"
Gebarentolk door toeval
Nederland telt ongeveer 500 gebarentolken. Hoe Wieke erbij kwam om de studie tot gebarentolk te gaan doen? "Ik was op de hogeschool in Utrecht om me te oriënteren voor andere studies. Ik belandde per toeval bij een proefles gebarentaal. En ik vond dat zo leuk. Ik wist het meteen: dit wil ik kunnen."
André van Duin
Cas en Wieke kijken met een goed gevoel terug aan de deelname van Cas aan Heel Holland Bakt. "Ik vind het toch echt jammer dat ik niet tot de finale ben gekomen hoor", zucht Cas, terwijl hij naar Wieke kijkt. Zij heeft er een paar ovenhandschoenen van Heel Holland Bakt aan overgehouden.
Cas is ook heel trots op de dingen die hij heeft gemaakt. "Zoveel lekkere dingen. En ik weet dat ik nu meer met bakken wil gaan doen." Hij waardeert ook de manier waarop het programma omging met zijn doofheid. "Er was op een gepaste manier aandacht voor. Er werd niet heel erg de focus op gelegd, maar het werd ook niet genegeerd. Daar voelde ik me goed bij. En ik vond het heel leuk als André van Duin gebaren na ging doen. Dat deed hij echt goed."
Camera vol in je gezicht
Wat wel erg wennen was: die megacamera's vol in hun gezichten. "Dan draait zo'n enorm ding opeens naar je toe. Recht in je gezicht. Of vol op mijn handen als ik aan het bakken was", zegt Cas. "De cameramannen zeiden dan niets. Wat moet je daarmee? Ik heb het op een gegeven moment maar genegeerd."
Wieke: "In het begin was ik wel zenuwachtig, want heel Nederland kon meekijken. Ik wilde ook geen fouten maken met mijn gebaren. Maar later gingen de zenuwen er wel vanaf."
Bavarois en tarte tatin
Of ze andere kandidaten stiekem belachelijk hebben gemaakt? Of gebarengrapjes maakten? Lachend: "We kletsten weleens in gebaren als we lang moesten wachten. Maar we hebben niet echt geroddeld hoor."
Wel moesten ze soms gebaren bedenken. "Bijvoorbeeld een gebaar voor woorden als 'bavarois' of 'tarte tartin'. Voor niet ieder woord is officieel een gebaar, en alles letter voor letter spellen duurt soms te lang. Dus spraken we gebaren af. Als Cas zijn recept af had, liep ik dat allemaal met hem door."
Het is voor dove mensen heel belangrijk dat je je tolk kunt vertrouwen en door en door snapt, zegt Cas. "Wieke en ik hebben die klik. We kunnen goed afspraken maken, geven elkaar feedback en snappen elkaar door en door. En we hebben heel veel lol."
Wieke en Cas hopen één ding: dat hun deelname ook iets goeds voor doven oplevert. "Het zou zo mooi zijn als gebarentaal een officieel erkende taal wordt. Dat is het nu nog niet. Fries is dat wel", zegt Wieke. Er valt nog een wereld te winnen. "Bijvoorbeeld op treinstations. Hoe moeten doven de omroepberichten horen? En wat denk je van veel bedrijven? Die kun je alleen bellen. Er is al een boel veranderd, maar het kan nog beter." Cas vult aan: "Ook bij jullie zender RTL. Lang niet alle programma's zijn ondertiteld. Dat zou beter kunnen."
Door het tv-programma is het 'bakbeest' in Cas losgekomen. Hij wil zijn pabo afmaken, maar droomt ook van een eigen bakprogramma. "Eventueel samen met nog iemand. Misschien met een leuke deelnemer." Hij heeft nog altijd veel contact met deelnemers Hanneke en Vincent. "We hebben met kerst nog samen gedronken."
Andere mensen helpen
Hij hoopt ook dat hij andere mensen kan helpen. Dat is al gelukt. "Ik kreeg laatst een berichtje van verschillende ouders die een doof kindje hadden. Natuurlijk waren er zorgen en veel vragen. Ik heb vragen beantwoord en mijn ervaringen gedeeld. Het is mooi dat ik deze mensen zo kan helpen. Dat heb ik toch ook maar mooi aan Heel Holland Bakt te danken."
Heel Holland Bakt is zondagavond te zien om 20.20 uur bij Omroep MAX op NPO 1.
