Er zijn fors meer varkens in Nederland dan we tot nu toe wisten. Elk jaar worden hier 2,3 miljoen varkens meer gefokt dan de officiële cijfers melden. Dat blijkt uit berekeningen van dierenrechtenorganisatie Varkens in Nood, die worden bevestigd door onafhankelijke experts.
Nederland is één van de grootste producenten van varkensvlees in de wereld. Elk jaar worden hier bijna 25 miljoen varkens geproduceerd. Dat blijkt uit cijfers van de RVO, de overheidsinstantie die de cijfers van varkens verzamelt.
Twee tot vier miljoen
Maar Varkens in Nood ontdekte dat de officiële cijfers niet kloppen. "Het gaat om minstens twee miljoen tot misschien wel vier miljoen varkens meer", zegt directeur Hans Baaij.
Nederland telt ruim 930.000 moedervarkens of zeugen. Daarnaast is bekend hoeveel biggen een gemiddeld varken elk jaar krijgt en hoeveel er daarvan weer doodgaan. Met die berekening komt Varkens in Nood uit op 27,3 miljoen varkens. Dat zijn er 2,3 miljoen meer dan blijkt uit de officiële registratie van de RVO.
De voor- en nadelen van onze varkensvleesindustrie:
Zes procent meer staarten
Varkens in Nood is tegen de varkensindustrie zoals we die nu in Nederland kennen. Daarom legde RTL Nieuws de berekening die is gemaakt voor aan twee onafhankelijke experts. En beiden zeggen dat de berekening klopt. "Het lijkt er op dat we 2,3 miljoen dieren meer produceren per jaar", zegt varkenseconoom Robert Hoste van de Wageningen Universiteit. "Dat er zes procent meer staarten in Nederland aanwezig zijn."
De andere deskundige Frits van der Schans van het Centrum Landbouw en Milieu zegt dat de conclusie, dat er mogelijk meer varkens in Nederland worden gehouden dan toegestaan, door Varkens in Nood overtuigend wordt onderbouwd.
Groot verschil met Duitsland
Ook opvallend is dat er een gat zit in de officiële import en exportcijfers van Duitsland en Nederland. Leg je de cijfers van Statitisches Bundesambt en de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) naast elkaar dan zit er een groot verschil tussen, zo ontdekte Varkens in Nood. Duitsland importeert 1,1 miljoen meer varkens uit Nederland, dan dat Nederland varkens naar Duitsland op papier uitvoert.
Varkenshouders kunnen meer varkens houden omdat er in Nederland geen sluitend registratiesysteem bestaat voor varkens, zoals dat er bij koeien wel is. Varkens hebben geen uniek nummer, maar alleen een nummer dat aangeeft van welk bedrijf ze komen.
Gegevens vergelijken
Een slachthuis houdt bij hoeveel varkens het slacht, van welke boer. En geeft dat ook door aan de overheid. Maar die informatie wordt niet vergeleken met andere gegevens. Dus als een boer 300 varkens laat slachten, terwijl hij er eigenlijk maar 250 mag hebben, gaat er geen alarm af bij de inspectiediensten.
Hoewel de experts de berekening van Varkens in Nood kunnen volgen, zien ze nog geen bewijs dat de varkenssector fraudeert. Daarvoor is meer informatie nodig en die ontbreekt, zegt Robert Hoste. "Ik denk dat het heel goed is om databestanden met elkaar te gaan koppelen, om te kijken waar gaten ontstaan. Want waar gefraudeerd wordt, vind ik ook dat ondernemers aangepakt moeten worden."
Financieel voordeel
Maar voor Hans Baaij van Varkens in Nood is het wel duidelijk. "Varkensboeren doen dit vanwege financieel voordeel. Maar ook omdat ze er financieel heel slecht voor staan. Dus een extra circuit, zwart geld circuit of een illegaal circuit om wat bij te beunen om het maar zo te zeggen, is misschien wel noodzakelijk voor varkensbedrijven om in leven te blijven."
Het Openbaar Ministerie laat in een reactie weten dat er jaarlijks tientallen varkensboeren zijn veroordeeld omdat ze meer dieren hadden dan mocht. Het overtreden van de regels is volgens het OM een 'lucratieve business'.
En uit inspecties van de Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit onder varkensboeren blijkt dat ruim één op de vijf zogenaamde risicobedrijven meer varkens houdt dan is toegestaan.
Reactie varkenssector
In een reactie noemt de belangenvereniging voor varkenshouderijen POV de beschuldigen van Varkens in Nood dat de sector fraudeert 'klinkklare onzin'.
POV-voorzitter Linda Janssen betwist de cijfers van het aantal moedervarkens (zeugen) waarmee de dierenrechtenorganisatie heeft gerekend. Dat aantal is volgens de varkenshouders lager dan de officiële CBS-cijfers. Het CBS vraagt varkenshouders jaarlijks hoeveel varkens ze hebben. Maar in plaats daarvan geven varkensboeren het aantal stalplaatsen op. En omdat niet alle stalplaatsen altijd bezet zijn, zou dat betekenen dat er minder moedervarkens zijn dan uit de CBS-cijfers blijkt.
Er zijn in 2017 zo’n 30 bedrijven veroordeeld op het houden van meer varkens dan toegestaan, maar in de verste verte geen 2,3 miljoen dieren, zegt de POV. De NVWA ziet toe op dieraantallen. Fraude op bedrijven in dieraantallen is relatief gering en ook het illegaal afzetten van varkens via de export is niet aan de orde, zo laat Janssen weten.
Het ministerie van Landbouw zegt in een reactie dat de cijfers van Varkens in Nood een groot verschil laten zien. De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) en de Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit (NVWA) gaan de cijfers verder bekijken. Het is nog te vroeg om te concluderen dat er te veel varkens zijn, maar hierover moet wel duidelijkheid komen, vindt het ministerie.
