'Mijn zoon wil niet blijvend herkend worden als die mishandelde jongen'

De zoon van Jacquelien fietste 's nachts van een feestje naar huis. Hij werd onverwacht door een grijze Volkswagen Golf van de weg gereden en in elkaar geslagen. Op de foto's zie je een bloederig gezicht van haar zoon met de vraag: heeft iemand wat gezien? Jacquelien: "Hij is zo snel knock-out geslagen dat hij niet heeft gezien wie er in de auto zaten."

'Zo boos en machteloos' 

Omdat haar zoon weinig informatie over de dader had, besloot ze een bericht op Facebook te zetten. "Ik was zo boos en voelde me machteloos. Mijn zoon had zo weinig informatie, daar gaat de politie weinig onderzoek naar doen. Na het bericht werden we benaderd door mensen uit omliggende dorpen. Ze hadden een soortgelijke ervaring, met telkens die grijze Golf."

Duizenden reacties

Binnen een paar uur stonden er meer dan 3000 reacties onder het bericht. Jacquelien: "Het is fijn dat zoveel mensen meedenken, maar ik heb het bereik van mijn Facebookpost volledig onderschat. We werden van alle kanten benaderd, meerdere cameraploegen wilden zelfs komen filmen."

Jacquelien haalde het bericht snel offline. "Mijn zoon wil niet blijvend herkend worden als 'die jongen van de mishandeling'. Maar dat is misschien al te laat. Het bericht is inmiddels honderden keren gedeeld, dus je kunt het overal vinden."

Oproep voor broer

Jean Paul Kers werd tijdens een ruzie op straat zwaar mishandeld. Een oproep van zijn zusje om getuigen te vinden, werd zo'n dertigduizend keer gedeeld op Facebook. Hij vertelde zijn verhaal aan RTL Nieuws.

Steeds normaler geworden

Ook Ronnie en Jasper, het homokoppel dat in april 2017 in Arnhem werd mishandeld, deelden hun foto's van hun mishandeling. Ook zij hebben het bericht inmiddels offline gehaald. 

"Het is steeds normaler geworden om gebeurtenissen uit het persoonlijke leven te delen via social media. Niet alleen de leuke dingen, juist ook als er iets vervelends gebeurt", zegt Sofia Ranchordás. Ze is verbonden aan de Rijksuniversiteit Groningen en heeft onder andere onderzoek gedaan naar de regulering van digitale platformen en burgerparticipatie. "Ook in andere landen plaatsen mensen foto's na een mishandeling met een oproep. Het is een nieuwe trend, een aantal jaar geleden waren ouders nog terughoudender vanwege de privacy van hun kinderen."

'Op Facebook hebben mensen een stem'

Ranchordás legt uit dat steeds meer mensen het vertrouwen in grote instanties zoals de politie zijn verloren. "Mensen willen dat de misdaad snel wordt opgelost en schakelen liever hun eigen netwerk in dan dat ze moeten wachten op onderzoek van de politie." Een heftige foto op Facebook gaat snel viral.

Niet alleen mishandeling wordt veel gedeeld. Ook bij andere vragen of problemen spreken mensen hun netwerk aan. Of het nu gaat om een politieke discussie, het oplossen van een misdaad of een verbazing over het nieuws. "Op Facebook hebben mensen een stem. Bij allerlei maatschappelijke issues wordt een oproep gedaan aan hun 'peers', de volgers", legt Ranchordás uit. "Uit sociologisch onderzoek blijkt dat er een overgang is naar een cultuur waar peer-to-peer centraal staat, dus je online netwerk."

Schadelijk

Toch waarschuwt Ranchordás voor het snel online zetten van heftige foto's. "Zo'n online foto kan op de korte termijn een misdaad oplossen, maar op de lange termijn schadelijk zijn. Een online foto blijft lang ronddwalen."

Jaren later wil diegene op de foto misschien niet meer bekendstaan als het slachtoffer van een misdrijf dat tien jaar geleden is gebeurd. "Natuurlijk kan iemand een beroep doen op het recht om vergeten te worden, van Google. Maar dan moet je actief vragen om verwijderd te worden. Niet iedereen weet hoe dat moet."