Roswitha was zich van geen kwaad bewust toen ze vorig jaar via Google een foto van een kom erwtensoep vond, en die op de Facebookpagina van haar eigen broodjeszaak postte. Nu kost die foto haar 4967,16 euro. "Ik wil anderen waarschuwen."
Roswitha Heijmerink (52) staat gehaktballen te draaien in haar broodjeszaak in Haarlem als we haar spreken. "Ik probeer overeind te blijven en door te gaan, maar ik ben een kleine ondernemer. Op deze manier word je gewoon kapotgemaakt."
Boerenbont
Ze zat vorige winter 's avonds op de bank en had net bedacht dat ze de komende week snert als 'special' zou serveren in haar eigen broodjeszaak. "Dat wilde ik aankondigen op de Facebookpagina van mijn bedrijf, mét een foto erbij."
Die foto vond ze via Google. "Ik zocht op erwtensoep en boerenbont, want alles in mijn zaak heeft dat thema." Al snel vond ze een toepasselijke afbeelding. "Erwtensoep in een boerenbont-soepkom, met een lichtblauw geruit kleedje eronder. Het was eigenlijk geen bijzonder mooie of spectaculaire foto."
1500 euro schadevergoeding
Toch bezorgde de foto haar al snel problemen. Nog diezelfde week ontving ze een bericht van de maker van de foto. "Ik moest 1500 euro betalen voor het onrechtmatig gebruik van de foto. Ik schrok me rot en heb hem meteen een bericht gestuurd en geprobeerd om er samen uit te komen. Ik begreep inmiddels dat ik een fout had gemaakt en wilde hem best iets betalen, maar niet zo'n hoog bedrag. Maar daar reageerde hij niet op: een paar dagen later kreeg ik bericht van zijn advocaat."
In de weken daarna krijgt Roswitha meerdere herinneringen en aanmaningen, waarin ze gesommeerd wordt om het bedrag te betalen. "Ik vertrouwde het niet en heb toen besloten om niet meer te reageren. Ik wilde een advocaat inschakelen via mijn rechtsbijstandsverzekering, maar auteursrecht bleek niet onder de verzekering te vallen."
Naar de rechter
Na een paar weken ontving Roswitha een dagvaarding. De fotograaf was verder gaan zoeken op haar Facebookpagina en had nog drie foto's gevonden uit 2016 die ze gebruikt had zonder toestemming, en ook daar wilde hij een schadevergoeding voor. Vorige maand moest ze voor de rechter verschijnen. Die oordeelde dat ze de foto's niet had mogen gebruiken zonder toestemming en bronvermelding.
"Ik moet een schadevergoeding aan de fotograaf betalen, plus de kosten van zijn advocaat en de verdere proceskosten." In totaal een bedrag van bijna 5000 euro. "Dat geld heb ik niet. Dus ik heb nu een crowdfundactie opgezet om het bedrag bij elkaar te krijgen."
Niet de enige
Roswitha is niet de enige die dit meemaakt. Advocaat Wouter Dammers van Lawfox Advocaten is gespecialiseerd in onder meer auteursecht en internetrecht en ziet het regelmatig in de praktijk. "Ik krijg wekelijks meerdere telefoontjes van mensen die hetzelfde meemaken als deze mevrouw", vertelt hij aan RTL Nieuws.
"Ze vinden een foto op internet en denken: die kan ik mooi gebruiken voor mijn website of social media. Vervolgens krijgen ze een brief waarin staat dat ze de foto direct offline moeten halen en een schadevergoeding moeten betalen."
100 tot 800 euro
Die schadevergoeding kan flink oplopen. "Het bedrag van 1500 euro dat bij Roswitha genoemd werd, is wel erg hoog. Normaal gesproken ligt het bedrag voor het zonder toestemming plaatsen van een foto tussen de 100 en 800 euro."
Daarbij kan ook een vergoeding komen voor het niet vermelden van de naam van de fotograaf. "De hoogte van het bedrag kan afhankelijk zijn van de grootte van de geplaatste foto, op welke pagina en hoe lang de foto online heeft gestaan. Soms komen daar nog de kosten voor een advocaat bij", vertelt hij.
Verdienmodel
Dammers ziet ook steeds vaker bedrijfjes die op internet speuren naar foto's die zonder toestemming van de fotograaf geplaatst zijn. Zij sturen degene die de foto plaatste vervolgens een schadevergoeding.
"Dat is hun verdienmodel. Je kunt je afvragen of het een gewenste situatie is, maar hoe je het ook wendt of keert: ze kunnen in hun recht staan."
'Laat het niet tot een rechtszaak komen'
Dammers adviseert altijd om het niet tot een rechtszaak te laten komen. "Als je zo'n brief krijgt: neem een advocaat in de arm en kijk of er nog iets te onderhandelen valt. Vaak komt het tot een schikking en kan er nog wel een paar honderd euro af. Maar als je daadwerkelijk een foto hebt gebruikt zonder toestemming, hou er dan rekening mee dat je moet betalen, want als de fotograaf zich op zijn auteursrecht kan beroepen, dan staat hij vaak in zijn recht."
Eigen foto’s
Voor Roswitha komt dat advies te laat, maar ze wil anderen graag waarschuwen. "Veel mensen weten gewoon niet dat het niet mag, en hebben geen idee dat het zo in de papieren kan lopen. Ik was me ook van geen kwaad bewust op dat moment."
Inmiddels heeft ze haar les geleerd. Maar wie op de Facebookpagina van haar broodjeszaak kijkt, ziet daar opnieuw een foto van een kop erwtensoep staan. De vraag is natuurlijk: heeft ze die weer van internet geplukt? "Nee hoor, zeker niet", zegt Roswitha. "Deze foto heb ik zelf gemaakt. Dat doe ik voortaan met alle foto’s die ik op Facebook zet."
