De MIVD heeft in april een Russische operatie tegen de chemische wapenwaakhond OPCW weten te verstoren. Dat heeft minister van Defensie Ank Bijleveld zojuist bekendgemaakt op een ingelaste persconferentie. Vier Russische inlichtingenofficieren zijn het land uitgezet.
De operatie was het werk van de Russische militaire inlichtingendienst, de GROe, aldus Bijleveld. Zij deed de onthulling op een persconferentie met de baas van de Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst, Onno Eichelsheim, en de Britse ambassadeur Peter Wilson.
Diplomatieke paspoorten
De vier officieren kwamen Nederland op 10 april binnen, zei Eichelsheim, allen in het bezit van een diplomatiek paspoort. Ook hadden ze grote hoeveelheden contant geld bij zich: 20.000 euro en 20.000 Amerikaanse dollars.
Op foto's die tijdens de persconferentie werden getoond was de aankomst van de vier op Schiphol te zien. Ze werden daar opgepikt door een medewerker van de Russische ambassade.
OPCW
De Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) is een internationale organisatie die haar zetel heeft in Den Haag. De organisatie werkt samen met de Verenigde Naties. De organisatie kreeg op 11 oktober 2013 de Nobelprijs voor de Vrede vanwege de grote inspanningen om chemische wapens uit te bannen.
Netwerk OPCW hacken
Later waren de Russische inlichtingenofficieren in de buurt van het hoofdkwartier van de OPCW in Den Haag. Daar waren ze voorbereidingen aan het treffen om de netwerken van de OPCW te hacken.
De mannen hadden specialistische apparatuur waarmee wifi-verkeer kon worden onderschept en worden gemanipuleerd. De operatie is verstoord door de MIVD. De vier mannen zijn later die dag het land uitgezet.
Onderzoek gifgasaanvallen
Eichelsheim noemde de persconferentie 'ongemakkelijk', aangezien hij en zijn dienst gewend zijn in het geheim te opereren. "Maar soms is het ook belangrijk uit de schaduw te treden. Het voelt ongemakkelijk, maar het is noodzakelijk.''
De OPCW heeft de afgelopen tijd onderzoeken uitgevoerd, onder meer naar gifgasaanvallen van het Syrische regime. Rusland steunt de Syrische president Bashar Assad. Ook deed de OPCW onderzoek naar de aanslag op de Russische dubbelspion Sergej Skripal, die in maart werd vergiftigd met het zenuwgas novitsjok.
Minister van Defensie Bijleveld legt tijdens de persconferentie uit waarom dit nu openbaar wordt gemaakt. "Het is niet normaal dat we dit in de volle openbaarheid brengen. Dit is een onacceptabele actie. We geven een duidelijk signaal af. Rusland moet hier mee ophouden. De Russsische ambassadeur is ontboden om deze boodschap over te brengen."
Unieke onthulling
Politiek verslaggever Fons Lambie noemt dit een zeer opmerkelijke onthulling. "Dit is zeer uniek. Nog nooit eerder heeft Defensie dergelijke details openbaar gemaakt over een inlichtingenoperatie. Nederlandse diensten hebben al vaker gewaarschuwd voor Russische spionage, maar zelden werd een dergelijke operatie zo gepresenteerd door Defensie, compleet met foto’s van de huurauto, cashgeld en de foto’s van bewuste Russische inlichtingenofficieren."
Minister Bijleveld: 'Russische geheim agenten uitgezet, OPCW was doelwit'
Veel wereldwijde cyberaanvallen door GROe
De Russische militaire geheime dienst GROe zit achter meer wereldwijde cyberaanvallen, zo stellen de westerse inlichtingendiensten. De GROe, ook wel bekend als Fancy Bear of APT28, zou onder andere verantwoordelijk zijn voor een grote cyberaanval in Oekraïne.
De aanval gebeurde ruim een jaar geleden met de ransomware Petya. Ook in Nederland richtte deze aanval schade aan: onder andere Maersk en dochteronderneming APM Terminals lagen dagenlang plat.
Ook heeft de GROe in 2016 naar verluidt het antidopingagentschap WADA en de Amerikaanse Democratische partij gehackt. Een cyberaanval op de Oekraïense energiesector en een Brits tv-station zou tevens het werk van de GROe zijn.
Eerder vandaag kondigde de Britse regering aan dat de Russische militaire geheime dienst GROe verantwoordelijk is voor een lange reeks cyberaanvallen. Daarmee probeert het land om westerse democratieën te ondermijnen.
De Britten zijn er vrijwel zeker van dat de GROe achter de verspreiding zit van ransomware BadRabbit en de cyberaanval op het Wereldantidopingagentschap WADA. Ook is de geheime dienst verantwoordelijk voor de hack bij de Amerikaanse Democratische partij en het stelen van e-mails van een Brits televisiestation. Volgens de Britten hebben geheim agenten van de GROe ook de oud-spion Sergej Skripal vergiftigd.
Een van de onderschepte laptops is in Maleisië gebruikt voor een cyberhack gericht op het onderzoek naar de ramp met MH17.
