Als rokers en ex-rokers elk jaar onder de CT-scan liggen, dan gaat hun kans op longkankersterfte flink omlaag. Diverse artsen deden hier jarenlang onderzoek naar en pleiten nu voor een landelijk bevolkingsonderzoek. "De kans om niet aan longkanker te overlijden, kan met 26 procent dalen."
Longkanker is de meest dodelijke vorm van kanker. En daarom is een groep artsen van vier verschillende universiteiten al sinds 2003 bezig met de Nelson-studie, een langlopende studie met bijna 16.000 mensen die zwaar roken of gerookt hebben. Bij de helft van hen wordt volgens verschillende schema's een CT-scan gemaakt, en bij de rest niet.
In het eerste jaar is er bij 70 deelnemers in een vroeg stadium longkanker ontdekt en in het tweede jaar bij 54. Bij hen was het mogelijk om de kanker door middel van een operatie te verwijderen. Uit het onderzoek blijkt dat met een screening de kans om aan longkanker te overlijden daalt met 26 procent.
Niet meer te genezen
"Als een patiënt nu met klachten naar een arts gaat en longkanker wordt geconstateerd, dan is de ziekte vaak al in een vergevorderd stadium en niet meer te genezen", vertelt Robin Cornelissen aan RTL Nieuws. Hij is longarts bij het Erasmus MC en voorzitter van de projectgroep longkankerscreening van de Nederlandse vereniging van longartsen en radiologen.
"Een long heeft geen gevoel, je hebt geen pijn, je hoest niks op. Pas bij uitzaaiingen ontstaan er klachten."
Wat moet er gebeuren voor er een groot bevolkingsonderzoek komt?
Het Ministerie van Volksgezondheid stelt: "De screening heeft onze aandacht. We wachten onderzoeksresultaten en daaropvolgend eventueel advies van de Gezondsheidsraad af. We willen ondertussen het belang benadrukken van stoppen met roken, want roken is de belangrijkste veroorzaker van longkanker."
De Gezondheidsraad laat weten bekend te zijn met het onderzoek. "Maar we moeten wachten tot er een vergunning wordt aangevraagd voor een groot bevolkingsonderzoek. Dat wordt gedaan bij het ministerie en dat komt dan weer bij ons voor een advies."
Het traject is als volgt:
- Onderzoekers doen onderzoek en vinden op basis daarvan dat er een bevolkingsonderzoek moet komen naar longkanker;
- Om dat bevolkingsonderzoek te kunnen doen, wordt een vergunning aangevraagd bij ministerie VWS;
- Dat vraagt advies bij de Gezondheidsraad;
- De Gezondheidsraad geeft positief of negatief advies over het bevolkingsonderzoek.
Geen scan voor niet-rokers
Er is geen onderzoek gedaan naar niet-rokers. Cornelissen: "De kans dat een niet-roker longkanker krijgt, is laag." Iemand die zijn leven lang rookt, heeft 17 procent kans op longkanker, bij iemand die nooit rookt is dat 1 procent. "Niet-rokers ga je niet aan de zware zoektocht van scans, operaties en puncties blootstellen. De doelgroep is (ex-)rokers van 50 jaar en ouder."
Veelgehoord punt van kritiek is dat de scan duur zou zijn als zo veel mensen hem moeten krijgen. Cornelissen zegt dat de kosten wel meevallen: "Zo'n scan kun je voor een paar tientjes maken en niet heel Nederland krijgt die scan."
Ander commentaar is dat rokers vaak ook last hebben van andere longkwalen, zoals COPD, waar ze óók aan kunnen overlijden. Maar Cornelissen zegt dat met zo'n CT-scan die ziekte en andere longaandoeningen ook te ontdekken zijn.
Vlekjes op longen is normaal
Op de scan zijn vaak ook gewone vlekjes te zien, die ook op gezonde longen zitten. Het zou reden kunnen zijn voor onnodige angst. "Daarom wordt in de meeste gevallen een tweede scan gemaakt. Als de vlekjes niet groeien, is er niks aan de hand en wordt een patiënt niet doorverwezen. Er wordt gekeken naar de groeisnelheid."
De screening moet volgens Cornelissen wel worden gecombineerd met een anti-rookbeleid.
