Het afschieten van verwilderde katten is hard nodig om vogelsoorten en de natuur te beschermen, stellen de provincies Utrecht en Friesland. Maar als het aan de D66 en de Partij voor de Dieren ligt, komt er zo snel mogelijk een eind aan. Ze willen een landelijk verbod.
Natuurlijk is het spijtig om verwilderde katten af te schieten, vindt ook de Friese gedeputeerde Johannes Kramer. Maar het is absoluut noodzakelijk, vindt hij: "Het is nog spijtiger als ze zeldzame weidevogels opeten."
Duizend geschoten
Op dit moment mogen alleen in de provincies Friesland en Utrecht verwilderde katten worden afgeschoten. Dat hebben ze sinds 2015 bijna 1300 keer gedaan. Ook de provincies Zeeland en Groningen overwegen het afschieten mogelijk te maken.
Volgens de provincies verstoren de katten de biodiversiteit van de natuur, omdat ze het met name op nesten van weidevogels hebben voorzien. Ze vernielen de nesten en eten de dieren op. Ook concurreren ze met roofdieren die van nature in de provincies voorkomen, zoals vossen of dassen.
Honderdduizenden verwilderde katten in Nederland
- Het is niet bekend hoeveel verwilderde katten er exact zijn in Nederland.
- Volgens de Dierenbescherming varieert het aantal ergens tussen de tienduizenden en de honderdduizenden.
- De Jagersvereniging baseert zich op onderzoeken uit het buitenland en komen uit op ruim 500.000 verwilderde katten binnen de bebouwde kom en 162.000 in de buitengebieden.
- Een onderzoek van de Universiteit van Wageningen komt uit op een ruwe schatting van tussen de 135.000 - 1.200.000 verwilderde katten.
- Ter vergelijking, volgens Divebo, de landelijke branche voor ondernemenrs in gezelschapsdierenbranch hebben meer dan 4 miljoen huishoudens één of meerdere huisdieren. En leven er 1,5 miljoen honden en 2,6 miljoen katten in Nederland (cijfers uit 2017).
Verstoren
Er zijn verschillende type katten die de problemen in de natuur veroorzaken. Zwerfkatten die verwilderd zijn geraakt en katten die überhaupt nooit een eigenaar hebben gehad. En er zijn katten die wel een thuis hebben, maar nog steeds in de natuur jagen.
De Bond voor Friese Vogelwachten weet dat het afschieten van de verwilderde katten buitengewoon gevoelig ligt omdat ze zo 'aaibaar' zijn. Of het afschieten de beste manier is om het probleem te verhelpen, weet de bond niet.
Maar een goede, doordachte aanpak is in ieder geval wel hard nodig, vindt Henk de Jong van de Friese Vogelwachten. "Het aantal kievieten en grutto’s daalt al jaren. Alleen dit jaar zijn er 20 procent minder geteld. Als we nu niet ingrijpen, dan zullen bepaalde vogels gewoonweg uitsterven."
Opnieuw werk
Het is niet de eerste keer dat partijen in Den Haag zich over het afschieten buigen. Al in 2013 diende de Partij voor de Dieren een motie in om het te verbieden, maar de motie belandde diep in een la. Nu maakt de partij er opnieuw werk van en heeft het samen met D66 vragen gesteld aan minister Carola Schouten.
Volgens de twee partijen is er een veel betere manier om het kattenprobleem op te lossen. Met de zogeheten TNR-methode worden katten eerst gevangen, dan gesteriliseerd of gecastreerd om ze vervolgens weer uit te zetten in de natuur. Zo moet de populatie langzaam worden teruggebracht.
Castreren van katten in plaats van afschieten:
Marleen Drijgers vangt verwilderde katten en castreert of steriliseert ze.
Diervriendelijker
Een stuk diervriendelijker dan het afschieten, stellen de partijen. "We willen ook dat gemeenten de mogelijkheid krijgen om eigenaren te verplichten hun kat te chippen", zegt D66-Kamerlid Tjeerd de Groot. Zo kunnen weggelopen katten makkelijker worden teruggevonden, nog voordat ze verwilderen.
De voorstellen kunnen in ieder geval op steun rekenen van de Dierenbescherming, die al vaker acties heeft gevoerd om het afschieten te verbieden. Aan het afschieten kleven grote risico’s, meent Dik Nagtegaal van de Dierenbescherming. "Hoe zie je als jager het verschil? Hoe zorg je ervoor dat je niet per ongeluk een kat doodt die een eigenaar heeft?"
Elke provincie heeft z'n eigen kattenbeleid
Provincies waar katten mogen worden afgeschoten:
- Friesland
- Utrecht
Provincies waar het afschieten niet mag:
- Noord-Brabant (sinds 2016 een verbod)
- Flevoland
- Noord- en Zuid Holland
- Limburg
- Drenthe
- Overijssel
- Gelderland
TNR-aanpak (Trap, Neuter and Return, oftewel, vangen, steriliseren en terugzetten)
- Noord-Brabant,
- Flevoland en
- Zuid-Holland
- Utrecht (alleen binnen bebouwde kom)
Provincies waar de Provinciale Staten nog nadenkt over de mogelijkheid om af te schieten:
- Groningen (daar waar nodig is)
- Zeeland
Onuitvoerbaar
Toch wordt de TNR-methode niet overal goed ontvangen. Volgens de Jagersvereniging is het simpelweg onuitvoerbaar om zoveel verwilderde katten te vangen waardoor de populatie daalt. "Dan moet je minstens 70 procent van de zwerfkatten vangen. Dat kost te veel moeite en het kost miljoenen euro’s", zegt Reinier Enzerink.
Ze vinden dat katten in het buitengebied bij voorkeur moeten worden gevangen en in asielen moeten worden geplaatst. Als de verwilderde katten niet herplaatst kunnen worden, moeten ze 'op humane wijze worden gedood'. En als vangen niet lukt, dan moeten ze 'op een andere humane wijze uit de natuur worden verwijderd'.
Katten in de bebouwde kom kunnen volgens de Jagersvereniging wel worden gevangen en geneutraliseerd.
Wordt mijn huiskat niet per ongeluk afgeschoten?
Nee, stelt Reinier Enzerink van de Jagersvereniging gerust. Jagers kunnen het onderscheid tussen huiskatten en verwilderde katten heel goed maken, zegt hij. "Verwilderde katten zien er heel anders uit en bewegen anders, ze zijn voorzichtiger en schuwer. Verwilderde katten zijn vaak een beetje mottig en onverzorgd. Ze vechten vaak en hebben geen glanzende vacht. Als je op een kat afloopt en hij loopt naar je toe, dan is het vaak een huiskat."
Bij het afschieten van een kat gaat een jager bovendien nooit over één nacht ijs, zegt Elzerink. "Het is geen momentopname. Wij lopen dag en nacht door een gebied heen. We zien de katten vaker, houden ze in de gaten en kijken waar ze vandaan komen. Soms vragen we rond bij mensen of zij de eigenaar zijn." Op de website van de Jagersvereniging valt te lezen dat een opvallende halsband of belletje bij een kat ook meehelpen om het onderscheid te maken.
