Wildvreemden kunnen veel te makkelijk zien hoe hoog je hypotheek is, met wie je samenwoont en wat het nummer is van je paspoort of identiteitskaart, waarschuwen Vereniging Eigen Huis en experts. Dat blijft voorlopig zo, ondanks de nieuwe aankomende privacywet. "Identiteitsfraude ligt op de loer."
Het register van het Kadaster is handig als je een huis koopt. Je kunt erin checken of degene van wie je koopt, daadwerkelijk de eigenaar is. Of om te kijken wat huizen in de buurt recent hebben gekost.
Maar ook je buurman, vriendin of die ene bekende voetballer is tegen betaling op te zoeken in het systeem, dat openbaar is. Niet alleen woninginformatie is erin opgenomen, maar ook verregaande persoonsgegevens staan erin. En dat is kwalijk, vindt de Vereniging Eigen Huis.
Paspoortnummers
Dat komt omdat je in het Kadaster koop- en hypotheekakten kunt opvragen. Daarin staat persoonlijke informatie van huidige en vorige eigenaren, zoals geboortedata, adressen, paspoortnummers en burgerlijke staat.
Zoeken in het kadaster, zo werkt het
In het Kadaster kun je basic informatie los opvragen, zoals info over een pand of perceel. Wil je meer weten, over een persoon bijvoorbeeld, dan heb je een abonnement nodig of kun je een schriftelijk verzoek doen. Heb je dat eenmaal geregeld, dan is het vrij simpel voor een leek om bij gevoelige info te komen.
Zoek je een specifieke hypotheekakte van iemand, dan heb je een aktenummer nodig. Die kun je al vinden als je het adres, de naam of geboortedatum van iemand weet. Een uitdraai kun je dan al maken voor 2,40 euro als je een abonnement hebt, of 15,40 euro zonder abonnement.
Dat persoonsgegevens zo makkelijk te vinden zijn, ligt extra gevoelig in aanloop naar de ingang van de nieuwe privacywet AVG op 25 mei. Toch gaat dat in het geval van het Kadaster weinig veranderen, want dat wordt als nationaal register uitgezonderd van de AVG.
Niet tegen te beschermen
"Het Kadaster is te open, je kunt te makkelijk privégegevens achterhalen zonder opgaaf van reden", reageert Anna Berlee, expert op het gebied van property law. Ze deed voor haar proefschrift onderzoek naar de toegang van gegevens in nationale registers. "Je kunt op zoveel plaatsen je gegevens beschermen, maar bij het Kadaster kan dat niet."
Welke risico's dat oplevert, hangt af van de persoon die de gegevens in handen krijgt. "Identiteitsfraude ligt op de loer met een vrij beschikbaar paspoortnummer", stelt ze. Het kan nog vervelender: Berlee sprak met iemand die in een situatie van eerwraak zat. "Zij kreeg het aanbod om haar huurhuis te kopen. Dat kan dan eigenlijk gewoon niet, omdat op dat moment mensen kunnen achterhalen waar je woont. Uiteindelijk heeft het Kadaster haar wel geholpen, maar het is niet duidelijk hoe vaak ze dat doen en onder welke voorwaarden."
Uitzonderingsgevallen
Het Kadaster wil niet inhoudelijk reageren op de kwestie, maar laat in een reactie weten dat er wel een oplossing moet komen voor uitzonderingsgevallen. "In situaties waarin de veiligheid van personen in het geding is, moet en kan een oplossing worden geboden waarbij toegang tot persoonsgegevens wordt beperkt", laat de woordvoerder weten.
De organisatie verwijst daarbij echter naar een regeling in een Algemene Maatregel van Bestuur, die er nog niet is. Het Kadaster is erover in gesprek met het ministerie; onduidelijk is wanneer daar verandering in komt.
Advies aan notarissen
Vereniging Eigen Huis pleit ervoor om alleen toe te staan persoonlijke gegevens te verstrekken als iemand kan aantonen dat hij een gerechtvaardigd belang heeft. Denk aan makelaars, notarissen en taxateurs. "Bijvoorbeeld als een notaris moet verifiëren of iemand rechtmatig eigenaar is van een woning of als een gerechtsdeurwaarder beslag moet kunnen leggen", legt jurist Steven Wayenberg van VEH uit.
Aleid Wolfsen, voorzitter van de Autoriteit Persoonsgegevens, ziet nog een andere oplossing. In het Eigen Huis Magazine dat donderdag verschijnt zegt hij: "Het Kadaster moet wellicht adviezen gaan geven aan notarissen over dingen die niet meer in aktes mogen worden opgenomen, omdat ze anders via het Kadaster in de openbaarheid komen. En dat mag niet."
Wie kan zijn informatie laten blokkeren?
Ben je huiseigenaar en wil je niet dat je privégegevens met derden worden gedeeld, dan heb je in de regel pech. Behalve als je minister bent, politiecommissaris of de koning, of iemand anders die over politiek gevoelige informatie kan beschikken, kun je je gegevens niet laten afschermen.
Er zijn vorig jaar wel een aantal prominenten afgeschermd nadat Powned in een uitzending aantoonde hoe makkelijk het is om uit te vinden waar hoogwaardigheidsbekleders wonen, en er aan te bellen. "Maar daar is naar mijn weten nog geen vast beleid op", reageert expert Anna Berlee. "Huidige regelgeving biedt die mogelijkheid niet. Nu wordt er alleen intern beleid op gevoerd, zo lijkt het."
