Kinderen van asielzoekers met een ernstige ziekte of handicap hebben zwaar te lijden onder de woonomstandigheden in asielzoekerscentra. Dat zeggen hulpverleners, artsen en vertrouwenspersonen, blijkt uit onderzoek van RTL Nieuws.
Voor het onderzoek zag RTL Nieuws onder meer de dossiers in van twee schrijnende gevallen. Maar volgens Defence for Children zijn het geen incidenten en hebben tientallen zieke en gehandicapte kinderen in azc's hiermee te maken. De organisatie zag het aantal zaken dat bij hen binnenkomt groeien van 40 in 2016 naar 57 in 2017 en is een onderzoek gestart.
Betere plek
Eén van de schrijnende gevallen van wie RTL Nieuws het dossier inzag, is Zuzu van 6 jaar. Hij heeft het syndroom van Down. Samen met zijn moeder woont hij in een kamertje van 12 vierkante meter in het asielzoekerscentrum Amersfoort. Daar zit hij in afwachting van zijn uitzetting naar Irak.
Het gaat niet goed met Zuzu. "Hij is gestrest, nerveus, boos", zegt zijn moeder Khansaa. "Soms heb ik hem gewoon niet onder controle. Dan maakt hij alles kapot dat binnen handbereik is. Een bord, een iPad..." Behandelaars en hulpverleners van Veilig Thuis en zorginstelling de Amerpoort dringen aan op een betere plek voor Zuzu, zijn moeder en zijn broer.
Zijn broer is door de gespannen situatie op het kamertje tijdelijk noodgedwongen in een crisisopvang is geplaatst. "Het klopt dat de woonsituatie van de familie niet voldoet aan wat Zuzu nodig heeft om zich te ontwikkelen. Om tot een oplossing te komen is een veilige plek van belang", zegt Veilig Thuis Utrecht in een schriftelijke toelichting aan RTL Nieuws.
Dit is de 6-jarige Zuzu.
Epilepsie
Ook in Amersfoort zit Qiyas van 15 uit Azerbeidjan met zijn familie. Hij heeft epilepsie en moest zware operaties ondergaan. Hij kreeg daarom eerder al een tijdelijke verblijfsvergunning op medische gronden. Ondanks dat woont hij in een krappe en overvolle woonunit met vader, moeder en twee zusjes.
"Ik kan niet op tijd slapen. Het is druk. Er wordt constant gepraat. Het is moeilijk hier", zegt Qiyas.
Noodkreet
De epileptische aanvallen van Qiyas nemen toe. Dat heeft alles te maken met de woonsituatie, schreef zijn behandelend neuroloog Boudewijn Gunning afgelopen februari (.pdf) aan de huisarts op het asielzoekerscentrum:
"Dit (de woonsituatie red.) geeft Qiyas veel stress, die er voor lijkt te zorgen dat hij veel meer epileptische aanvallen heeft dan nodig is. Ik heb hem na november 2016 al drie keer in verband met een aanvalstoename enige tijd moeten opnemen. Ik wil u deze info meegeven met het verzoek te doen wat binnen uw vermogen ligt om het gezin (met naast Qiyas nòg een gehandicapt kind) binnen het azc aan een eigen appartement te helpen. Daarmee kunnen kostbare ziekenhuisopnames worden voorkomen."
De brief wordt ondersteund door neuroloog Frans Leijten van het UMC Utrecht die Qiyas ook behandelde. "Stress in huiselijke omgeving kan van grote invloed zijn op de aandoening epilepsie en op de frequentie van aanvallen. Dat vraagt om een huiselijke, rustige omgeving, met mensen die weten om te gaan met de symptomen van de ziekte", schrijft hij aan RTL Nieuws.
Qiyas en zijn familie in Amersfoort.
Tientallen kinderen
Het azc in Amersfoort is niet de enige plek waar het zo misgaat. Het gebeurt volgens Defence for Children overal in Nederland. De situatie is soms zo slecht dat kinderen met spoed moeten worden overgebracht naar het ziekenhuis. Hulpverleners maken zich grote zorgen.
Oproep:
Ken jij ook zieke of gehandicapte asielkinderen die slecht worden opgevangen? Mail dan naar rtlnieuwsonderzoek@rtl.nl
"Het zijn geen incidenten. Het gaat om tientallen kinderen met wie het misgaat op dit moment. Dat moeten we kunnen aanpakken. Dit zijn kwetsbare kinderen die extra rechten hebben. Daar moeten we naar kijken", zegt jurist Martine Goeman van de organisatie. Het is de reden voor een onderzoek.
Kinderen weghalen
De gemeente Amersfoort, die nauw betrokken is bij de zaak van Zuzu, is inmiddels zover dat er ingegrepen wordt als de situatie van asielkinderen in de gemeente daarom vraagt. "Wij willen, mogen en kunnen niet wegkijken", zegt burgemeester Bolsius.
Hij sluit zelfs niet uit dat hij kinderen uit het azc weghaalt. "Het zou ook een optie kunnen zijn dat een kind daar helemaal niet meer woont. Maar dat zijn echt de ultieme opties. Ik zal niet wegkijken als de verantwoordelijkheid van de gemeente wordt aangesproken."
Hoewel behandelaars en hulpverleners blijven aandringen op betere woonruimte, is dat nog niet gebeurd. Veilig Thuis wijt dat aan de 'moeizame samenwerking en afstemming' met het azc in Amersfoort.
Reactie COA
In zijn algemeenheid zegt het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers 'alles te doen binnen de mogelijkheden die er zijn om kinderen een veilig en goed thuis te kunnen bieden'. Naar aanleiding van het onderzoek van RTL Nieuws laat een woordvoerder van het COA weten dat voor Zuzu alsnog 'een passende oplossing' wordt gezocht.
Over Qiyas zegt het COA: "We hebben nog geen signalen gekregen dat er problemen zijn met de woonruimte. We gaan hierover in gesprek met het gezin en betrokken organisaties."
Meer op rtlnieuws.nl:
Opvang in de regio: zo leven 1,5 miljoen vluchtelingen in Libanon
