Je bent zielsgelukkig met je nieuwe vlam. Maar wat krijg je erbij: een boze ex en vervelend puberende kinderen. Opeens ben je een stiefmoeder met alle problemen die daarbij horen. "Vrouwen hebben meteen de neiging die moederrol op te pakken."
Her en der in het land worden zogenoemde stiefmoedercafés georganiseerd. Zo is er vanavond één in Haarlem, en morgen in Delft. Avonden waar stiefmoeders samenkomen om over hun lastige rol te praten.
Want je leven staat op z'n kop, zegt Jeannette Hultzer, die al tien jaar 'stiefmoedercoach' is. Zij was zes jaar geleden de eerste die begon met het organiseren van stiefmoedercafés.
60 procent strandt
Hard nodig, want je kunt aardig in de knel komen, zo blijkt uit onderzoek. 60 procent van de stiefoudergezinnen strandt binnen vijf jaar. "Alle problemen en uitdagingen blijken teveel te zijn."
Er zijn heel veel verschillende problemen waarmee stiefmoeders te maken krijgen. "Een ex die het niet leuk vindt dat je er bent, puberende kinderen die lastig zijn, je nieuwe relatie die in een gezin zich anders gedraagt. En wat je ook vaak ziet is dat stiefmoeders in hun omgeving niet begrepen worden. Ze krijgen niet altijd de juiste reactie als ze hun emoties proberen te uiten."
Wél erkenning
Hoe verschillend de situaties ook zijn waarin stiefmoeders zich bevinden, er is volgens Hultzer altijd één gemene deler. "Dat je een deel van je tijd besteedt aan kinderen die je niet zelf op de wereld hebt gezet."
Door met lotgenoten te praten krijg je wel een reactie waar je wat mee kunt, zegt Hultzer. "En daarom kan zo'n stiefmoedercafé zo belangrijk zijn. Daar vind je erkenning. Een stiefmoeder moet vaak harder werken dan een gewone moeder. Dus die hebben soms gewoon hulp nodig."
Tweede moeder
Het probleem is vaak dat vrouwen te snel gaan in het begin. "Vrouwen hebben de neiging om direct de moederrol op te pakken. Maar dat is in het begin niet wenselijk", zegt Hultzer. "Omdat er vaak een moeder in beeld is, zitten kinderen niet te wachten op een tweede moeder."
Het is belangrijk om goed met de partner te overleggen wat de rol zou moeten zijn. "Vrouwen willen heel erg gaan zorgen, en verantwoordelijkheden naar zich toe trekken. Frustratie komt vaak voor, een vrouw kan overbelast raken en een burnout krijgen. Trap echt op de rem."
Mariette: 'Ze schrok toen ik haar mama noemde'
Mariette Viet heeft een geweldige ervaring met haar stiefmoeder Petri. "Hoewel stiefmoeder, ik vind dat zo'n naar woord. Je denkt aan het sprookje van Assepoester, van de boze stiefmoeder. En ze is helemaal geen kwaad mens, ze is de allerbeste van de hele wereld. Het is eigenlijk gewoon mijn moeder."
Toen Mariette 8 jaar jong was, scheidde haar vader van haar moeder. Haar moeder kon al 1,5 jaar niet meer voor de kinderen zorgen vanwege haar alcoholverslaving. "Mijn vader voedde ons alleen op. Ik had met mijn moeder geen moederband, zoals je wel hoopt te hebben."
Nadat ze uit elkaar waren gegaan, ging haar vader verder met zijn jeugdliefde Petri. "Ik sta zelfs op de foto met mijn moeder en stiefmoeder. Dat is zo een bijzondere foto voor mij. Ze heeft mij opgevoed en voor mij gezorgd, alsof ik haar eigen dochter was. Zij was de moeder voor mij die mijn biologische moeder niet voor mij kon zijn. Dankzij haar ben ik nu wie ik ben en ik heb haar altijd beschouwd als mijn moeder."
Mariette (midden) met haar moeder (links) en haar latere stiefmoeder (rechts).
Petri was zelf nog geen moeder. Toch nam ze direct de moederrol aan. "Ze schrok wel toen ik al snel vroeg of ik haar mama mocht noemen. Dat wilde ze niet, noem me maar bij mijn voornaam, zei ze."
Het opvoeden ging heel natuurlijk, terwijl ze geen ervaring had. "Ineens heb je dan een dochter van 8 en een zoon van 5. Ze zegt wel eens dat ze het jammer vindt dat ze onze babytijd niet mee heeft gemaakt. In de opvoeding heeft dat niet tot problemen geleid. Ze had een gelijke rol als mijn vader. Dat was eigenlijk vanaf het begin een vanzelfsprekendheid."
Marion: 'Ik noem haar mijn bonusdochter'
Marion Mars uit Rijswijk is zelf stiefmoeder van Nadia (20). "Ik vind het zo'n vreselijk woord, of je het hebt over iets slechts. Bij ons klikte het direct. Ik spreek altijd over mijn bonusdochter."
De Rijswijkse heeft zelf twee kinderen uit een eerder huwelijk. Nadia kwam vier jaar geleden in haar leven, toen Marion een relatie kreeg met haar vader.
Nadia woont nog bij haar moeder, maar komt wanneer ze daar zin in heeft bij Marion. Ze heeft niet een echte moederrol, en dat maakt haar band bijzonder. "Ik bemoei me niet met de opvoeding. Nadia heeft daarvoor een moeder en een vader. Ik ben niet de aangewezen persoon om dingen tegen haar te zeggen, ik wil daar niet tussen zitten."
Maar die andere rol werkt goed. "Voor mijn bonusdochter is dat soms heel bevrijdend. Ze kan af en toe haar verhaal bij mij kwijt, dingen in vertrouwen vertellen. Dat maakt het zo bijzonder. Dat zegt ze zelf ook."
Het stiefmoederschap ziet Marion als 'kadootje'. "Een kadootje kan ook tegenvallen, maar soms heb je geluk. In mijn geval heb ik ontzettend veel geluk. Ik hou net zo veel van haar als van mijn eigen kinderen. Ze is een jonge vrouw die studeert, geen rare dingen doet, houdt van een wijntje en een sigaretje. Ze geniet gewoon lekker van het leven. Ik besef me dat ik heel veel geluk heb met haar."
