Je bent goed opgeleid, ziet er representatief uit en hebt jarenlange ervaring. Enige kink in de kabel: je praat met een accent. Grote kans dat je hierdoor toch een stuk minder verdient dan een collega met dezelfde kwaliteiten die Algemeen Beschaafd Nederlands spreekt.
Dat ontdekte Jan van Ours, hoogleraar arbeidseconomie aan de Universiteit van Tilburg. Het verschil in salaris tussen de twee groepen is zo’n 5 tot 15 procent.
"Het is nog een voorlopig onderzoek", benadrukt hij, "maar de eerste resultaten zijn opmerkelijk." De gegevens van zo’n 6.000 mannen en vrouwen zijn bestudeerd. Mensen die aangeven dagelijks in dialect te spreken, verdienen gemiddeld 11 procent minder dan ABN-sprekers met hetzelfde opleidingsniveau en dezelfde leeftijd. "Dat is vergelijkbaar met het verschil in salaris met iemand die één tot twee jaar langer heeft gestudeerd."
Randstad
Het is al bekend dat mensen minder verdienen naarmate ze verder van de Randstad wonen, maar die resultaten zijn eruit gefilterd. Een Limburger met Limburgs dialect is bijvoorbeeld vergeleken met een ABN-sprekende Limburger. De eerste groep verdient aanzienlijk minder. "Het effect lijkt het grootst voor dialecten die het sterkst van het ABN afwijken. Zo bezien kun je beter Noord-Hollands praten dan Limburgs."
Naar de redenen voor het verschil in salaris is het nog gissen, zegt Van Ours, die de voorlopige resultaten deze week presenteerde op een congres in België. "Het kan zijn dat er vooroordelen meespelen en iemand met dialect bijvoorbeeld minder intelligent wordt ingeschat. Maar er kan ook sprake zijn van een productiviteitsverschil. Dat je er, wanneer je meer gedreven bent in je werk, bijvoorbeeld voor zorgt dat je ook netter spreekt."
Communicatieproblemen
Ook kan het spreken in dialect wel degelijk tot communicatieproblemen leiden. "Ik werd eens door een vrouw van het CBS gebeld met een Limburgs accent en ik had echt moeite haar goed te verstaan. Dat zou kunnen verklaren waarom een baas meer geld overheeft voor een ABN-spreker."
Zelf praat Van Oust met een Zeeuwse tongval, waarmee hij weleens door collega’s wordt geplaagd. Toch heeft zijn dialect hem tijdens zijn carrière niet in de weg gestaan, denkt hij. "Voor mijn vakgebied is het niet zo belangrijk, we praten en schrijven vooral in het Engels. Maar wie weet is mijn dialect ook in het Engels te horen en had ik anders een internationale carrière gehad."
Opvoeding
Moeten we onze kinderen ABN leren spreken, zodat ze betere kansen hebben op de arbeidsmarkt? "Dat zou je kunnen zeggen", zegt Van Ours. "Aan de andere kant kunnen dialecten in sommige functies ook weer voordelen hebben. Als je in de lokale dienstverlening werkt, kan een dialect voor verbondenheid en vertrouwdheid zorgen."
