87 miljoen mensen horen binnenkort van Facebook of hun gegevens bij het lek naar Cambridge Analytica zaten. Onder hen zijn mogelijk bijna 89.000 Nederlanders. Hoe kom je erachter of jij daarbij zit, en is dat erg?
Gisteren werd bekend dat het schandaal rondom Facebook veel groter is dan werd aangenomen. Het bedrijf Cambridge Analytica heeft de gegevens van 87 miljoen gebruikers binnengehaald met het gebruik van een quiz-app die mensen konden spelen via Facebook. Als die gedownload werd, gaf je Cambridge Analytica toegang tot informatie op jouw profiel (naam, mail, locaties, foto's, persoonlijke info, likes) en de profielen van vrienden.
In Nederland gaat het om 28 downloads en 89.000 mensen die mogelijk getroffen zijn. Dat is mogelijk omdat gebruikers bij het geven van toestemming aan de app niet alleen inzicht in hun eigen data, maar ook inzicht in gegevens van vrienden gaven. De hoge aantallen betekenen volgens Facebook dan ook dat het via Amerikaanse vrienden naar Nederlandse accounts is gegaan.
Maandag checken
Maandag kun je zien of ook jouw gegevens zijn buitgemaakt, dan plaatst Facebook een link bovenaan je tijdlijn. Via die link is te zien welke apps je gebruikt en welke informatie met wie gedeeld is. Op dezelfde pagina kun je ook de apps verwijderen.
Stel dat jouw naam erbij staat, is dat dan erg? Waar gaat al die informatie naartoe? "Dat is het probleem dus. Dat weten we niet zeker", vertelt Jef Ausloos, die online privacyrechten onderzoekt de KU in Leuven. "Ze zijn het volgens de wet verplicht om te melden en we weten dat het gedeeld kan worden met 'commerciële partners'."
Manipuleren met reclame
Facebook maakt enkele dagen nadat het schandaal uitkwam, bekend dat het de toegang van derde partijen tot de data inperkt. Dat is goed voor onze privacy, stelt Ausloos, "maar het blijft een monopolie van Facebook op beïnvloeding van data. Ze krijgen meer en meer inzicht in onze psychologische zwakheden en kunnen daar dus ook op sturen."
Volgens hem gaat het ook verder dan individuele privacy. "Het raakt aan de basis van onze democratie", stelt hij.
Volgens de onderzoeker gaat reclamemaken tegenwoordig steeds verder. "Reclame is altijd al gericht geweest op overtuigen en dat maakt ook helemaal niet uit. Maar op dit moment merk je dat overtuigen naar manipuleren gaat. Waar leggen we dan een grens?"
Facebook is gewoon slim
Dat het bedrijf nu beter gaat letten op de data van gebruikers is zowel een vloek als een zegen volgens onderzoeker Frederik Zuiderveen Borgesius van het Instituut voor Informatierecht, verbonden aan de Universiteit van Amsterdam. "De toegang van apps van derden tot gegevens is wel vaker ingeperkt over de jaren, er is al een hoop ten goede veranderd", legt hij uit.
Maar er speelt volgens hem ook een zakelijk belang. "Het is voor Facebook natuurlijk ook zakelijk verstandig om die data niet verder te delen. Als je gericht wil adverteren op basis van die data, moet je wel naar Facebook."
Autoriteit Persoonsgegevens wacht af
PvdA-kamerleden Kuiken en Van den Hul hebben vragen gesteld over het schandaal aan minister voor Rechtsbescherming Sander Dekker. Zij vragen zich af of de Nederlandse overheid een rol hoort te spelen bij dit soort zaken, waarbij Nederlandse gebruikers getroffen worden. Ook willen ze van minister Sander Dekker weten of hij met Facebook gaat praten.
De Nederlandse privacywaakhond Autoriteit Persoonsgegevens doet vooralsnog geen onderzoek. De organisatie wacht op de ontwikkelingen van komende week en uitkomsten van het Britse onderzoek. Daarna wordt bepaald of AP hier een rol in moet spelen.
Nu pas excuses?
Facebookbaas Mark Zuckerberg heeft laten weten dat hij aanblijft als ceo en spijt heeft van wat er is gebeurd. Dat laatste is vrij zinloos, zegt Ausloos. "Het is goed dat we nu weten dat het speelt, maar Facebook wist het al sinds 2015. En dan kom je nu met een excuus?"
Het diepere probleem is 'het hele businessmodel' van Facebook zelf, vindt hij. "Zij slaan munt uit onze gegevens."
