Groningse boeren lijden veel schade door de aardbevingen in het gaswinningsgebied. Hun zaak is onderbelicht, vinden ze. Vanavond praten 'enkele honderden gedupeerden' over een 'megaclaim', in eerste instantie aan het adres van de NAM.
Niet alleen bewoners van woonhuizen ondervinden last van aardbevingsschade in Groningen. De totale schade voor boeren loopt in de miljarden, denken initiatiefnemers de Nederlandse Melkveehouders Vakbond (NMV) en de Nederlandse Akkerbouw Vakbond (NAV). Een speciaal te openen loket moet gedupeerden helpen met het indienen van een claim.
Bij melkveehouder Ate Kuipers uit Den Ham gaat het alleen al over zo'n drie miljoen euro, zegt hij. "Ons verhaal is onderbelicht, omdat de impact van Groningse boeren op de economie veel groter is dan mensen denken."
Emotionele schade
Kuipers runt zijn bedrijf in een beschermd natuurgebied. "De bodem en landerijen zijn ingezakt en gebouwen zijn beschadigd. En dan heb ik het nog niet over de emotionele schade bij de boeren en hun families zelf."
De Rijksuniversiteit Groningen deed onderzoek naar (mentale) gezondheidsklachten onder bewoners van het gebied, waaruit blijkt dat veel mensen last hebben van slapeloosheid, irritatie en concentratieproblemen. Kuipers herkent dat: "Normaal gesproken lossen wij problemen binnen de familie op. De onzekerheid en druk zijn nu zo groot dat dat bijna niet meer lukt."
De bijeenkomst van maandag is volgens de boer dan ook belangrijk. "We moeten verbinden en onze verhalen vertellen. Boeren moeten worden begeleid met hun problemen, zowel emotioneel als materieel. Wat betreft een oplossing geef ik Wiebes nog het voordeel van de twijfel, maar ik houd mijn hart vast."
Niet laten sollen
Aardappelteler Berend Jan Westerdijk uit Garsthuizen is ook blij dat de getroffen boeren zich verenigen. "We kunnen laten zien dat we niet meer met ons laten sollen", zegt hij. "We vechten al jaren voor een oplossing."
Die oplossing zit volgens de boer bijvoorbeeld in het bouwen van nieuwe bevingsbestendige bedrijfsruimtes. Verkassen naar een ander gebied is ook een optie. "Ze willen ons weg hebben, daar hebben wij geen moeite mee", aldus Westerdijk.
'Hele boel is gescheurd'
Maar dan moet er wel betaald worden. Westerdijk schat in dat de schade aan zijn boerderij meer dan een miljoen euro bedraagt. "De hele boel is gescheurd", zegt hij. "Dat kan ik pas herstellen als er een oplossing is. Straks komt er nog een beving."
Boeren in de omgeving hebben volgens de akkerbouwer te kampen met waardevermindering van hun woon- en grondgebied. Mest- en aardappelschuren zijn bijvoorbeeld beschadigd. "Historische boerderijen zijn kapot. Bij sommige bedrijven sijpelt er mest in de kelders."
Deltaplan
Teun de Jong, voorzitter van de NAV, hoopt dat de boeren na vanavond beter in staat zijn om gezamenlijk een vuist te maken. "We zijn al heel lang met de staat en gasbedrijven in gesprek, zij blijven de oplossing maar voor zich uitschuiven. We moeten nu doorzetten", zegt hij.
De organisaties presenteren in Delfzijl daarom ook een 'deltaplan' dat ervoor moet zorgen dat Shell, ExxonMobil en de Nederlandse staat de problemen gaan oplossen. "Zij hebben heel veel geld verdiend aan de gaswinning in dit gebied. Laat hen maar eens bewijzen dat ze dit niet hebben veroorzaakt."
