Het leger van Oekraïne richt zich de laatste weken steeds nadrukkelijker op de Krim. Het in 2014 door Rusland ingelijfde Oekraïense schiereiland is daarmee een nieuw cruciaal front geworden in het tegenoffensief, dat een nieuwe fase is ingegaan.
Dit weekend kreeg het Russische leger een zware klap te verwerken. Met een doelgerichte raketaanval wist Oekraïne het hoofdkwartier van de Russische Zwarte Zeevloot in de haven van Sevastopol meermaals te raken.
Een voltreffer, zo claimde het Oekraïense leger gisteren. Bij de aanval zouden 34 Russische officieren zijn omgekomen. Nog eens 105 anderen zouden gewond zijn geraakt. Ook zou het hoofdkantoor blijvend beschadigd zijn geraakt bij de aanval die de Oekraïense inlichtingendienst 'Operation Crab Trap' ('Operatie Krabbenval') noemt. In hoeverre deze claims kloppen, is niet te verifiëren.
'Ergste nachtmerrie van Rusland'
De aanval gebeurde zeer waarschijnlijk met Storm Shadow-kruisraketten, gemaakt en geleverd door het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk (waar ze SCALP-raketten worden genoemd). Deze hightech langeafstandraketten hebben een bereik van ruim 250 kilometer en een explosieve lading van 450 kilo. Het Oekraïense ministerie van Defensie noemt ze 'de ergste nachtmerrie van de bezetter'.
Militair deskundige Peter Wijninga van denktank HCSS is onder de indruk van de ogenschijnlijk zeer succesvolle luchtaanval op het hoofdkwartier van de Zwarte Zeevloot. "Dit is echt wel een significante verandering. Oekraïne is op alle fronten in het offensief, de Russen hebben zich ingegraven. Er zullen nog flinke gevechten volgen, maar Rusland is het initiatief in de oorlog volledig kwijt."
Het is de zoveelste tegenslag voor de Russische bezetter op de Krim. Dat begon onder meer met het laten zinken van vlaggenschip de Moskva (april vorig jaar) en meerdere aanvallen op de Krimbrug. Die strategische brug verbindt de Krim in het oosten met Rusland en is een belangrijke bevoorradingslijn voor de Russische troepen in Oekraïne. In oktober vorig jaar ontplofte een met explosieven geladen vrachtwagen op de Krimbrug, en in juli raakte de 19 kilometer lange brug beschadigd door Oekraïense zeedrones.
Waar dat nog losse aanvallen waren, lijkt Oekraïne de laatste weken weken bezig met een strak gecoördineerde reeks van militaire operaties gericht op de Krim. Vanuit de lucht en op zee bestookt Oekraïne met raketten en drones het schiereiland, waar Rusland na anderhalf jaar oorlog voeren voor het eerst serieus kwetsbaar oogt. Daarbij gebruikt Oekraïne naar eigen zeggen ook zelfontwikkelde anti-scheepsraketten van het type Neptune, die het heeft weten om te bouwen tot langeafstandsraketten.
- Hightech Russisch S-400-luchtafweersysteem verwoest (23 augustus)
- Gas- en olieboorplatforms heroverd (eind augustus)
- Twee Russische oorlogsschepen beschadigd (13 september)
- Nog een S-400 uitgeschakeld (14 september)
- Commandopost Zwarte Zeevloot geraakt (20 september)
- Luchtmachtbases Belbek en Katsja geraakt (21 september)
- Hoofdkwartier Zwarte Zeevloot geraakt (22 september)
Krim isoleren
"Dit is allemaal onderdeel van een strategie om de Zwarte Zeevloot meer terug te dringen richting het oosten", zegt oud-luchtmachtofficier Wijninga. "Dat schijnt al in beweging te zijn gezet. Het zorgt ervoor dat Oekraïne minder last heeft van de luchtaanvallen die Rusland vanaf de Krim uitvoert. Waar Oekraïne veel last van heeft."
De Zwarte Zeevloot in Sevastopol is een van de vier strategische marinebases van het Russische leger. Na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie lag de marinebasis in het zelfstandig geworden Oekraïne. Rusland huurde de marinebasis jarenlang, en moderniseerde deze vervolgens na de inlijving van de Krim in 2014, om zo zijn militaire dominantie in de regio te vergroten.
Het belangrijkste doel van Oekraïne is om de Krim te isoleren en zo de aanvoerroutes van het Russische leger te doorsnijden, zegt Wijninga. Hij denkt dat Oekraïense leger de Krim de komende tijd geregeld zal blijven aanvallen.
"Oekraïne ziet de Krim als prioriteit boven de eveneens bezette Donbas. Het Oekraïense leger wil door het schiereiland geregeld aan te vallen, voorkomen dat Rusland zich kan hergroeperen en een tegenaanval kan opzetten - en dat kan in de winter. Als de Krim uiteindelijk geïsoleerd raakt, kunnen de Russische troepen geen olie, brandstof, munitie en voedsel meer krijgen. Dan wordt de situatie voor Rusland onhoudbaar", zegt Wijninga.
Daarbij kreeg de Oekraïense president Zelensky deze week alvast goed nieuws. Volgens Amerikaanse media heeft president Biden hem laten weten dat de VS op korte termijn voor het eerst ATACMS-raketten zal leveren. Die hebben een bereik tot 190 mijl (306 kilometer) en kunnen Oekraïne letterlijk en figuurlijk verder helpen. Het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken zei eerder deze maand dat de Amerikanen met het leveren van langeafstandsraketten een 'rode lijn' overschrijden en 'partij in het conflict' worden.
