Waar komt het leven op aarde nu precies vandaan? Een Amerikaanse ruimtecapsule met materiaal van een oeroude asteroïde genaamd Bennu, die vandaag is teruggekeerd op aarde, kan een antwoord op die vraag wellicht dichterbij brengen. Planeetwetenschapper Daphne Stam spreekt van 'heel belangrijk materiaal'.
In 2016 werd ruimtesonde OSIRIS-REx gelanceerd. In 2018 kwam hij aan bij zijn bestemming, de asteroïde Bennu. Dat is een aardappelvormige ruimterots die in een baan rond de zon draait.
Hoewel de naam ruimterots anders doet vermoeden, is Bennu geen massief geheel, vertelt Daphne Stam. "Het is een hoop gruis dat door een beetje zwaartekracht bij elkaar wordt gehouden, een soort wolk van stenen bij elkaar."
333 miljoen kilometer verderop
Bennu werd door de ruimtesonde allereerst vanuit alle hoeken gemeten en gefotografeerd. Die gegevens werden vervolgens naar de aarde gestuurd om te bestuderen.
In oktober 2020 zoog de OSIRIS-REx af ongeveer 250 gram steentjes en stof op. Dat gebeurde op bijna 333 miljoen kilometer afstand van de aarde. De asteroïdemonsters werden aan boord van de sonde verzameld in een bakje.
De sonde OSIRIS-REx blijft in de ruimte en liet een capsule met het verzamelde bakje met gruis los op ongeveer 100.000 kilometer van de aarde. Die capsule vloog vier uur later met bijna 45.000 kilometer per uur de dampkring in.
De landing van de capsule vanmiddag, in de woestijn van de Amerikaanse staat Utah, werd live uitgezonden op de website van de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA en is hier terug te kijken:
Bennu bestaat uit oermateriaal, van toen ons zonnestelsel werd gevormd. Het gruis dat nu naar de aarde is gehaald kan ons daarom meer leren over het ontstaan van dat zonnestelsel 4,5 miljard jaar geleden. Stam legt uit: "Wat heel interessant is om naar te zoeken, zijn de bouwstenen van leven."
Ontstaan van leven
Wij zijn allemaal gemaakt van moleculen waar heel veel koolstof in zit, schetst de planeetwetenschapper. "Dat worden organische moleculen genoemd. Het is heel interessant om te kijken of diezelfde bouwstenen ook in die asteroïde zitten. Omdat we niet weten waar het leven op aarde nou vandaan komt.'
Kan gevaarlijk voor ons zijn
Bennu kan dus antwoorden opleveren op vragen over het ontstaan van leven. Maar hij bedreigt dat leven tegelijkertijd ook een klein beetje. Er is een - weliswaar heel kleine - kans dat hij in het jaar 2135 op de aarde botst. "Het is een kans van ongeveer 1 op 2000. Maar hij komt dan wel heel dichtbij. Dus het is een potentieel gevaarlijke asteroïde."
Hij is niet zo heel groot, 500 meter is de doorsnede, omschrijft Stam. "Maar als hij op een stad hier op aarde stort, is die stad wel weg." Reden te meer om Bennu goed te bestuderen.
Uniek?
Voor de Amerikanen is het de eerste keer dat ze materiaal van een asteroïde ophalen. Japan is ze voorgegaan met de missies Hayabusa en Hayabusa2, maar zij brachten kleinere ladingen terug.
Volgens Daphne Stam konden wetenschappers niet tussendoor meten hoeveel gram gruis er was verzameld. Wel is al duidelijk dat er meer materiaal is meegebracht dan ooit tevoren.
