Oekraïners in Nederland maken zich grote zorgen om vrienden en familie die in de buurt van de doorgebroken dam bij Nová Kachóvka wonen. Mondjesmaat krijgen ze informatie uit het getroffen gebied, maar hoe het er écht gaat? Dat blijft gissen. "Het geeft een gevoel van volledige hulpeloosheid en onwetendheid", zegt Olga Tokmakova.
Gisterochtend om 04.00 uur werd de Oekraïense Alyona Marchenko wakker van allemaal verontrustende appjes van vrienden uit Nová Kachóvka.
Appartement onder water
Een vriendin van Alyona appte vanuit een voorraadkast waar ze zich had verstopt nadat er explosies klonken. "Heel ongewoon", vond Alyona dat, die sinds het uitbreken van de oorlog vorig jaar in Nederland woont. Een andere vriendin liet weten dat de begane grond van haar appartement onder water stond.
Gisterochtend werd duidelijk wat er was gebeurd: de dam bij Nová Kachóvka bleek volledig te zijn verwoest. Waarschijnlijk is de stuwdam opgeblazen, al is niet met zekerheid te zeggen of dit het werk van Oekraïne of Rusland is. De twee landen beschuldigen elkaar. Hoe dan ook: de rivier de Dnjepr treedt buiten haar oevers en op satellietfoto's is een dag later behoorlijke verwoesting te zien.
Bekijk hier meer beelden uit het rampgebied:
Oekraïners vluchten voor water: Svitlana laat alles achter, behalve haar hond
Alyona komt uit Nová Kachóvka en kan de inmiddels opgeblazen dam wel dromen. "We reden er ontelbare keren met de bus, trein of auto overheen om naar de andere kant van de Dnjepr te gaan." De plaats, met zo'n 45.000 inwoners, is sinds het begin van de oorlog door Russische troepen bezet. Ze zegt dat het voor vrienden van haar daarom 'gevaarlijk' is om veel contact met haar te hebben en hoort slechts zo nu en dan iets.
Het huis van Alyona in de stad staat sinds haar vlucht naar Nederland leeg. "Het huis staat hoog genoeg en is voor zover ik weet nog niet onder water komen te staan", zegt ze tegen RTL Nieuws.
'Oh mijn god'
Ze maakt zich grote zorgen om haar kennissen die in de stad zijn achtergebleven. Het gaat vooral om ouderen die niet konden of wilden vertrekken. Een vriendin van haar moeder is bijvoorbeeld nog daar. "Zij is oud en weigert te vertrekken: ik ga hier nog liever dood, zegt zij." De ramp maakt op de Alyona grote indruk. "Gisteren heb ik de hele dag gehuild, samen met mijn moeder die ook in Nederland is. We keken elkaar aan en zeiden: oh mijn god."
Ook de Oekraïense Olga Tokmakova heeft al veel tranen gelaten om de ramp, vertelt ze aan RTL Nieuws. Ze komt uit Cherson, de stad op ruim 50 kilometer van de stuwdam die inmiddels deels onder water is gelopen. Ook Olga vluchtte vorig jaar naar Nederland.
"Ik heb een vreselijk gevoel van machteloosheid", zegt ze. Vrienden die nog in Cherson zijn, hebben haar laten weten dat er niet genoeg boten zijn om mee te vluchten. "Ze zijn bang dat ze straks geen licht, water en elektriciteit meer hebben."
'Angstaanjagend'
"Het is angstaanjagend, eerlijk gezegd." Olga maakt zich bijvoorbeeld enorme zorgen over de ecologische effecten van de ramp. "Dit gaat zeker drie en misschien wel tien jaar duren", zegt ze.
Een Oekraïense vriendin van Olga komt uit Marioepol, de Oekraïense stad die totaal werd verwoest door maandenlange gevechten. "Zij maakte dit allemaal al mee toen Marioepol werd verwoest. Ik maak het mee nu mijn stad door zo'n enorme ramp wordt getroffen."
"Weet je: alles doet pijn en je begrijpt gewoon niet waarom. Het is zoveel, hoe kun je dit gewoon verdragen?", besluit Olga. "Ik ben altijd optimistisch, maar dat lukt nu niet meer. Dit is gewoon apocalyptisch."
