Na een maandenlange strijd om Bachmoet waarbij vooral de Russen beetje bij beetje terreinwinst boekten, lijkt het er nu op dat Oekraïne heeft teruggeslagen. Het zouden slechts enkele kilometers zijn, maar toch. Deskundigen leggen uit wat het belang is van deze winst.
Vanuit de lucht zien we kleine poppetjes wegrennen door het struikgewas. Een tank erachteraan, die in zijn spoor alle struiken platrijdt. Volgens oprichter van het Oekraïense Azovbataljon Andri Biletski - die de beelden op Telegram deelde - zijn de poppetjes Russische soldaten, die wegrennen van het zuidelijke front bij Bachmoet.
Wagnerbaas furieus
Niet veel eerder deelde Yevgeny Prigozhin, de baas van het Wagner huurlingenleger, een boze video waarin hij het Russische staatsleger ervan beschuldigde hun positie bij Bachmoet te hebben verlaten. Terwijl het Wagnerleger in de stad vecht, hadden reguliere Russische soldaten volgens Prigozhin de flanken moeten verdedigen buiten de stad.
Hieronder zie je de beelden van vluchtende Russen:
Russen rennen weg voor Oekraïners bij Bachmoet
Het zou om een kleine terreinwinst gaan, van zo’n twee kilometer. "De berichten over de grootte van de terreinwinst wisselen", zegt Patrick Bolder, Defensiespecialist bij het Den Haag Centrum voor Strategische Studies. Aangezien ook informatie als wapen wordt ingezet in deze oorlog, moet voorzichtig worden omgegaan met dit soort berichten. "Maar dat er iéts gebeurt aan het front, lijkt wel duidelijk te zijn."
Voor 9 mei moest het gebeurd zijn
Het Russische leger en het Kremlin hebben nog geen uitspraken gedaan over deze mogelijke terreinwinst door de Oekraïners. Als deze uitspraken kloppen, zou dit een eerste terreinwinst in een lange tijd betekenen voor Oekraïne in de omgeving van Bachmoet. Daar wordt al maanden hard gevochten, met grote verliezen aan beide zijden als gevolg. Het leverde de stad de macabere bijnaam 'de menselijke vleesmolen' op.
Dat er iéts gebeurt aan het front, lijkt wel duidelijk.
Toch schuift de frontlinie bij Bachmoet sinds november vorig jaar nauwelijks op. Beide partijen leken zich te hebben ingegraven op hun eigen posities, met flinke verdedigingsstellingen. Tot nu dus. "Het is toch wel bijzonder dat juist hier nu terreinwinst wordt geboekt door de Oekraïners", zegt Bolder. "Terwijl de Russen volledig op Bachmoet hebben ingezet om de stad vóór 9 mei (Victory Day) te kunnen claimen."
72ste bataljon
Bachmoet is militair gezien niet van grote waarde, maar heeft een enorme symbolische waarde gekregen, zegt oud-commandant Landstrijdkrachten Mart de Kruif. Volgens hem heeft Rusland die waarde zelf gecreëerd. "Het Wagnerleger koos deze plek negen maanden geleden uit om te laten zien dat Rusland Oekraïne kan verslaan. Oekraïne zei: 'Kom maar op!' Dan wordt zo’n plek vanzelf symbolisch."
De wegrennende soldaten zouden afkomstig zijn uit het 72ste bataljon. Een bataljon met een grote naam, dat bekend staat om zijn gevechtskracht. Hoewel dat nu eigenlijk niks meer zegt, vertelt Bolder.
Zelensky zegt: nog geen voorjaarsoffensief
Het bataljon is volgens hem al eerder ingezet bij andere Oekraïense steden, waar grote delen ervan werden vernietigd. "Als je vervolgens zo’n bataljon opnieuw met manschappen vult, betekent dat niet dat die grote naam van het verleden nog steeds geldt", licht Bolder toe. "Inhoudelijk stelt het bataljon nu weinig voor. Er zit weinig gevechtskennis, ze hebben moeite om als eenheid te opereren, en veel van hun middelen zijn uitgeschakeld."
Kan het dat deze aanval het begin is van het tegenoffensief dat Oekraïne al maanden voorbereidt? De Oekraïense president Volodymyr Zelensky lijkt dat tegen te spreken. Vandaag nog zei hij in een interview met onder andere de BBC dat hij meer tijd nodig heeft omdat bepaalde militaire middelen nog ontbreken.
Afleidingsmanoeuvre?
Misschien spreekt hij de waarheid, maar het zou ook kunnen zijn dat het een afleidingsmanoeuvre is, zeggen beide deskundigen. Zeker weten doen zelfs experts het nooit, omdat het verspreiden van onjuiste informatie ook een strategie kan zijn.
Achter Zelenksy's retoriek zit zeker een bepaalde logica, zegt De Kruif, want Oekraïne kan het tegenoffensief pas beginnen als al het materieel in orde is. "Het is een afweging die Zelensky moet maken. Tussen logistieke voorbereiding aan de ene kant, en aan de andere kant de Russen die elke dag dat hij langer wacht hun verdediging verder kunnen versterken."
Tegelijkertijd kan Zelensky’s uitspraak inderdaad ook een afleidingsmanoeuvre zijn, denkt De Kruif. De kans bestaat volgens hem nog steeds dat het tegenoffensief morgen begint. "Ik heb altijd gezegd dat ik dacht dat het Oekraïense offensief in mei of juni zou beginnen. Dus laat ik nu trouw aan mezelf blijven. Ik denk nog steeds dat het niet veel later dan dat zal zijn."
'Terecht en slim'
Ook Bolder had al nagedacht over de mogelijkheid van misleidende informatie vanuit Oekraïne. Hij vond het opvallend dat de Oekraïense generaal gister niet aanwezig kon zijn - 'zelfs niet via videoverbinding' - bij de vergadering van de Defensiechefs van alle NAVO-landen (waar Oekraïne als gast bij mag zijn). "Als reden daarvoor gaf hij de gespannen situatie aan het front. Toen dacht ik: 'Maar dat is al maanden zo. Waarom kan hij er nu dan opeens niet bij zijn?'"
Misschien was de commandant te druk met de voorbereiding van het tegenoffensief, speculeert Bolder. Ook dat kan misleiding zijn. "Het is terecht, en slim, dat Oekraïne informatie achterhoudt en afleidingsmanoeuvres inzet", zegt hij. "Als dit Oekraïne de beste kansen geeft, dan heb ik er vrede mee dat ik soms alleen maar kan raden waar Zelensky mee bezig is."
