Freddy breekt records: de tropische cycloon ontstond begin februari voor de kust van Indonesië en heeft sindsdien al duizenden kilometers afgelegd. Het is inmiddels de langstdurende cycloon ooit gemeten en volgens weermodellen is Freddy mogelijk nog lang niet uitgeraasd. In Mozambique en Madagaskar zijn tientallen mensen omgekomen.
Freddy, het lagedrukgebied dat op 6 februari werd benoemd tot tropische cycloon, is in meerdere opzichten bijzonder, vertelt Leander de Wit van Buienradar. Op de eerste plaats omdat hij al lang bestaat: Freddy zwerft al 34 dagen rond en heeft daarmee waarschijnlijk het record van de langst durende tropische cycloon ooit geregistreerd verbroken. "De vorige recordhouder, orkaan 'John', komt uit 1994 en duurde 31 dagen."
In die tijd heeft de cycloon een behoorlijk pad afgelegd. Voordat Freddy ergens aan land kwam, zwierf hij eerst zo'n 8000 kilometer over zee. "Het gebeurt bijna nooit dat een cycloon de hele Indische oceaan van oost naar west oversteekt", zegt De Wit. "Freddy is maar één van de vier cyclonen die dat ooit heeft gedaan sinds we ze kunnen registreren."
Freddy kaatst heen en weer
Twee weken later bereikte de cycloon het eiland Madagaskar. "Daar ging hij voor het eerst aan land, vervolgens trok hij over Madagaskar heen naar Mozambique. En daarna weer terug naar Madagaskar. En nu gaat hij terug naar Mozambique en daar weer aan land." De cycloon kaatst dus als het ware heen en weer tussen de twee landen en trekt daarbij telkens over het water van de Straat van Mozambique. "Dat is echt heel bijzonder. Ik heb zelf nog nooit gezien dat een cycloon zo heen en weer blijft stuiteren over het water."
En omdat de storm telkens weer boven het warme zeewater terechtkomt, houdt Freddy zichzelf steeds in stand legt De Wit uit. "Een cycloon draait op energie en vocht. Boven het warme zeewater krijgt hij dat allebei en wordt hij steeds weer opnieuw krachtiger. Als de cycloon niet steeds boven het water terecht kwam, was de storm allang een sneue dood gestorven boven het Afrikaanse vasteland."
De cycloon breekt dan ook krachtrecords: volgens de National Oceanic and Atmospheric Administration van de Verenigde Staten heeft Freddy de hoogste 'verzamelde cycloonenergie' van alle stormen op het zuidelijk halfrond ooit. "Freddy heeft al meer energie verbruikt dan alle orkanen op de Atlantische Oceaan bij elkaar in een gemiddeld seizoen", zegt De Wit.
Mozambique voor de tweede keer geteisterd
Op zijn pad heeft Freddy dan ook al behoorlijk wat schade aangericht. Afgelopen maand kwamen 27 mensen in Madagaskar en Mozambique om het leven door de storm. "In Mozambique is afgelopen maand meer dan een jaarsom aan neerslag gevallen."
Vandaag teistert Freddy centraal Mozambique. Gisteravond, rond 22.00 uur lokale tijd, kwam de cycloon voor de tweede keer in een maand aan land. "Dat gebeurde met windsnelheden van ruim 150 kilometer per uur. Dat is ongelofelijk hard", zegt De Wit. "Slecht gebouwde huizen gaan gewoon kapot met dat soort windsnelheden."
Een medewerker van UNICEF zegt tegen Reuters dat de storm afgelopen nacht voor veel vernieling heeft gezorgd. "Bomen zijn omgevallen en daken worden van huizen geblazen." Volgens het Bureau voor de Coördinatie van Humanitaire Aangelegenheden van de Verenigde Naties lopen zo'n half miljoen mensen het risico om getroffen te worden. Over nieuwe slachtoffers is nog weinig bekend. Zeker één persoon kwam gisteren om het leven toen zijn huis instortte.
En dan gaat er de komende tijd nog meer neerslag vallen in Mozambique: "Volgens weermodellen zal er nog 300 tot 400 millimeter regen vallen de komende dagen. Dat is alsof je 30, 40 emmers leeggooit op een vierkante meter. Dat zal ongetwijfeld nog veel meer ellende opleveren."
Freddy is nog niet eens uitgeraasd. "Hij is gisteren aan land gekomen in Mozambique, maar hij gaat volgens de weermodellen mogelijk wéér terug de zee op. Eerst trekt de cycloon verder over land, zo'n 200 km. Omdat hij dan geen energie meer krijgt van het warme zeewater zal hij daar iets afzwakken of zelfs oplossen. Maar er bestaat volgens de modellen dus ook een kans dat hij gewoon weer een bochtje maakt en terug gaat naar zee, waar hij opnieuw zou kunnen intensiveren."
Klimaatverandering
Volgens wetenschappers maakt klimaatverandering orkanen sterker. Of Freddy een direct gevolg van klimaatverandering is, valt niet te zeggen vertelt De Wit. Maar het opwarmen van de aarde heeft zeker gevolgen: "Warm zeewater heeft effect op dit soort cyclonen, en door klimaatverandering is het zeewater gewoon warmer. Cyclonen zijn intenser en sterker door het warmere water en hebben daardoor dus een grotere impact." Of klimaatverandering ook de hoeveelheid van cyclonen veroorzaakt, wordt nog onderzocht.
