Het was een formaliteit, maar wel een belangrijke: Xi Jinping is officieel 'herkozen' als leider van China. Hij krijgt een derde termijn van vijf jaar als partijbaas, president en leider van het Chinese leger. Wat betekent de herverkiezing voor China, de wereld, en voor ons? We vragen het onze China-correspondent Roland Smid.
De stemming door de bijna 3000 gedelegeerden van het Nationale Volkscongres was unaniem: ze stemden allemaal vóór.
1. Een unanieme verkiezing, waarom was het een zekerheidje voor Xi?
"Omdat dit soort stemmingen altijd een formaliteit zijn. Het besluit is allang genomen, achter gesloten deuren. De stemming is voor de bühne. We wisten bovendien al sinds 2018 dat dit ging gebeuren. Want in dat jaar keurde ditzelfde Volkscongres een grondwetswijziging goed, die een einde maakte aan presidentiële termijnlimieten. Xi wilde daarvan af, naar eigen zeggen om de 'autoriteit van de Communistische Partij te beschermen'.
Na die grondwetswijziging was het voor iedereen duidelijk wat vandaag bevestigd is: dat Xi Jinping er nog een termijn van vijf jaar bij krijgt. En daarna misschien nog wel meer. Hij is pas 69 jaar oud, dus in theorie kan hij nog tot in de lengte van jaren blijven."
2. Wat kunnen we van Xi verwachten in de komende vijf jaar?
"Dat is moeilijk te voorspellen, maar wel weten we hoe de laatste tien jaar er onder Xi uitzagen en wat - in grote lijnen - zijn plannen zijn. Xi heeft China autocratischer gemaakt. Waar onder zijn directe voorgangers nog wel enige tegenspraak mogelijk was, heeft Xi de teugels hard aangetrokken.
Een bekend voorbeeld daarvan is de toegenomen onderdrukking van Oeigoeren. Onder Xi zijn er heropvoedingskampen gekomen, waar volgens mensenrechtenorganisaties meer dan een miljoen Oeigoeren en andere 'etnische minderheden' zijn opgesloten.
Denk ook aan Hongkong. De beperkte vrijheden die het gebied tot een paar jaar geleden kende, zijn vrijwel verdwenen, dankzij Xi’s zogenoemde nationale veiligheidswet. Onder die wet kan iedereen die ook maar de mildste kritiek op het regime heeft, worden veroordeeld.
Ook op het vasteland van China zijn de duimschroeven aangedraaid. Xi wil toe naar een maatschappij met heel veel cameratoezicht, en maximale overheidscontrole op het doen en laten van de bevolking."
Bekijk ook: Chinese leider Xi Jinping blijft: wat betekent dat voor ons?
3. En hoe vertaalt zich dat beleid in het buitenland?
"Xi voert een assertieve buitenlandpolitiek. Dat betekent bijvoorbeeld dat China zich economisch laat gelden als een ander land dingen doet die het niet aanstaat. Australië kan daar over meepraten. De voormalige regering in Canberra wilde een onderzoek naar de oorsprong van het coronavirus, waarbij het expliciet China als schuldige aanwees. Xi pikte dat niet, en deed meteen allerlei Australische producten in de ban. En hoewel onder een nieuwe Australische regering de relatie met China verbeterd is, voelt het nog altijd de gevolgen van die Chinese sancties."
4. Zou Nederland hier ook door geraakt kunnen worden?
"Het zou een risico kunnen zijn. We zagen deze week al de Chinese reactie op de aankondiging van Nederland dat ASML bepaalde producten niet meer mag verkopen aan China: Peking tekende formeel protest aan, en gebruikte stevige taal in de kritiek op Den Haag. Vooralsnog zijn er geen tegenmaatregelen bekendgemaakt, maar in het China van Xi kun je niets uitsluiten."
