Een Nederlandse marinier zou in het voorjaar van 2010 in Uruzgan de Australische special forces aangespoord hebben een Afghaan op te zoeken die net ervoor door Nederland was vrijgelaten. De Afghaan is daarop door de Australiërs gedood en mogelijk gemarteld.
Dit schrijft NRC. De Afghaan werd eerst vastgehouden door Nederland, omdat hij ervan verdacht werd een bom te hebben gemaakt voor een aanslag waarbij twee Nederlandse mariniers, Jeroen Houweling en Marc Harders, om het leven kwamen.
Niet voldoende bewijs
Nadat de Afghaan, Abdul Jalil, was opgepakt, werd hij verhoord door Nederlandse inlichtingenofficiers en werd er bewijs gezocht voor zijn medeplichtigheid.
Dit bewijs voor betrokkenheid bij de aanslag ontbrak echter, zo schrijft de krant. Jalil zou niet de bommenmaker zijn, maar een onschuldige burger en werd vrijgelaten.
Twee weken na de vrijlating van de burger kwamen de Australische special forces langs bij de Nederlandse compound, waar een Nederlandse marinier hen vertelde over de Afghaan en waar hij zich bevond.
Interview met marinier
Deze marinier en toenmalig plaatsvervangend compagniecommandant sprak in augustus 2020 over deze gebeurtenissen in een online interview met een kunstenaar die verhalen van veteranen verzamelt en daar schilderijen bij maakt.
De video bleef tot voor kort onopgemerkt, maar maakt inmiddels onderdeel uit van een lopend onderzoek van Defensie en het Australische OM naar de doodsoorzaak van de Afghaan.
Frustratie over vrijlating
De marinier vertelt in het interview hoe de Afghaan na zijn vrijlating 'keurig weer in zijn huisje' zit. De Nederlandse mariniers waren gefrustreerd over Jalils vrijlating.
"Twee weken later komen Australische special forces bij ons op de compound en ik ga dan met een van die luitenanten praten en ik zeg: hé weet je waar jij eens moet kijken? In dat huisje. Dus hun zijn er heen gevlogen en ja, uiteindelijk.. Hij heeft het niet overleefd, laat ik het zo zeggen."
NRC schrijft dat nadat Jalil op 10 mei door de Australiërs werd gedood, de Nederlandse inlichtingenofficieren van meerdere informanten hoorden dat hij was vermoord en gemarteld.
Defensie-rapport verdwenen
Één lokale informant vertelde gedetailleerd hoe dat gebeurde, waarna een inlichtingenofficier hier een rapport over schreef en dat verspreidde. Defensie deed daarop geen onderzoek en besprak de kwestie evenmin met de Australiërs. Het geschreven rapport is inmiddels verdwenen.
