Een groot aantal EU-landen, waaronder Nederland, maakt zich zorgen over de vaart waarmee de EU-leiders Ursula von der Leyen en Charles Michel Oekraïne in de armen sluiten. Ze hebben daarom op de rem getrapt bij het opstellen van een gezamenlijke verklaring over de toetreding van Oekraïne, zeggen ingewijden.
De verklaring wordt vrijdag naar buiten gebracht na afloop van een overleg van Von der Leyen en Michel met president Volodimir Zelenski in Oekraïne.
De landen willen de verwachtingen temperen over de snelheid waarmee het land tot de EU zou kunnen toetreden. Juni vorig jaar, vier maanden na de Russische inval, kende de EU Oekraïne al ongewoon snel de status van kandidaat-lidstaat toe. De Oekraïense premier Denis Sjmihal had het eerder deze week over toetreding 'binnen de komende twee jaar'.
Complimenten voor Oekraïne
Charles Michel, voorzitter van de Europese Raad, zei onlangs dat 'kosten noch moeite moeten worden gespaard om onze belofte zo snel mogelijk in realiteit om te zetten'. Von der Leyen, sinds de Russische invasie drie keer bij Zelenski op bezoek geweest, laat geen gelegenheid onbenut om Oekraïne te complimenteren met de vorderingen die het boekt met de hervormingen die de EU eist.
In de conceptverklaring voor de top van vrijdag zou de EU de vorderingen erkennen die in Oekraïne worden geboekt op het gebied van onder meer corruptiebestrijding. "Er is geen discussie over onze steun aan Oekraïne", zegt een diplomaat. Tegelijk zouden de 27 lidstaten vasthouden aan de stappen die noodzakelijk zijn voor toetreding.
Nederland heeft zich vanaf het begin terughoudend opgesteld over het kandidaat-lidmaatschap van Oekraïne. Premier Mark Rutte heeft Zelenski eerder ook gezegd dat er geen 'sneltreinprocedure' bestaat.
Symbolische steunbetuiging
Het zijn vooral de Europese Commissie en oostelijke lidstaten als Polen en Litouwen die Oekraïne zo snel mogelijk willen toelaten tot de EU, zegt politiek commentator Fons Lambie. "Dat heeft vorig jaar ook mede geleid tot het onverwacht snelle kandidaat-lidmaatschap. Maar Nederland en bijvoorbeeld ook Frankrijk zijn altijd heel terughoudend geweest over de snelheid waarmee de daadwerkelijke toetreding zou kunnen worden gerealiseerd."
Het kandidaat-lidmaatschap gold vooral als 'symbolische steunbetuiging aan een land in oorlog', zegt Lambie. "Het was simpelweg niet reëel om te verwachten dat Oekraïne binnen een paar jaar zou voldoen aan de eisen die de EU aan toetreding verbindt."
