Veertig jaar celstraf en 74 zweepslagen. Die straf kreeg de Belgische hulpverlener Olivier Vandecasteele gisteren opgelegd, volgens Iraanse media. Zijn vriend en woordvoerder namens de familie Olivier van Steirtegem vindt dat België nu écht in actie moet komen. "De hoop wordt anders steeds kleiner."
De Belgische minister van Buitenlandse Zaken riep gisteren de Iraanse ambassadeur op het matje, maar gaf aan nog geen officiële informatie te hebben ontvangen over de strafmaat. Eerder kreeg Vandecasteele 28 jaar celstraf opgelegd, maar dat zou nu dus zijn verhoogd.
Familiewoordvoerder Olivier van Steirtegem zegt tegen RTL Nieuws dat hij en de familie van Vandecasteele momenteel verkeren in een 'emotionele rollercoaster'.
Van Steirtegem roept België op om meer te doen voor zijn vriend. "De Verenigde Staten ruilen een van hun in Rusland opgepakte inwoners (basketballer Britney Griner red.) voor een Russische wapenhandelaar. Andere Europese landen doen dit ook. Waarom doen wij dit niet? Je kunt je eigen burgers niet zo laten zitten."
Met de gezondheid van Vandecasteele gaat het ondertussen slecht. "Het is duidelijk dat Olivier wordt gemarteld. Het licht brandt constant in zijn kleine cel. Olivier heeft een infectie en is zijn teennagels kwijtgeraakt. Hij heeft tandproblemen, gehoorproblemen."
Terrorisme
Het Belgisch Grondwettelijk Hof schorste afgelopen maand een regeling die uitwisseling tussen gevangen mogelijk had kunnen maken. Met de zogenaamde Irandeal konden België en Iran gevangengenomen onderdanen van elkaar uitwisselen. Volgens het oordeel van het hof was de deal onwettig, binnen twee maanden komt er een definitief oordeel over de deal.
De in België voor terrorisme veroordeelde Iraniër Assadolah Assadi dreigde door de deal vrij te kunnen komen. In België wordt gevreesd dat de aanhouding van Vandecasteele een reactie was op de veroordeling van Assadi. De Belg zou dan als 'wisselgeld' voor Assadi moeten dienen.
Angst
Vandecasteele was een voormalig medewerker van de NGO Relief International en eerder ook voor Norwegian Refugee Council. Volgens Van Steirtegem kunnen ook deze organisaties weinig betekenen. "Zij hebben nog mensen in Iran zitten en zijn bang dat alles wat ze doen voor Olivier ertoe kan leiden dat mensen die voor hun werkzaam zijn, mogelijk worden opgepakt door het Iraanse regime."
Gisteren meldde ook een prominente Belgische politicus zich in het debat rondom Vandecasteele. Theo Francken, Kamerlid namens de Nieuw-Vlaamse Alliantie, liet via Facebook weten dat volgens hem Vandecasteele zelf de verantwoordelijkheid op zich nam om naar Iran te gaan.
"Met alle respect voor betrokkene en familie van Olivier Vandecasteele, maar men vergeet precies altijd dat hij niet meer voor die ngo werkte, wegens privé-redenen (verkoop appartement) en tegen héél expliciet en individueel (!) negatief reisadvies in naar Iran gereisd is."
Ridicuul
Van Steirtegem neemt Francken die woorden erg kwalijk. "Olivier was inderdaad niet meer actief als hulpverlener. Hij was daar om zijn appartement leeg te maken omdat hij is gestopt met zijn werk daar. Maar Olivier wordt daar nu als gijzelaar gehouden. Het is een beetje ridicuul om dan te zeggen dat hij zelf die verantwoordelijkheid moet dragen."
Ook Amnesty International houdt zich bezig met de zaak. Wies de Graeve, directeur van de Vlaamse afdeling van de organisatie, zegt dat Amnesty 'alles doet wat binnen haar mogelijkheden ligt'. "We zetten ons hele instrumentarium in."
De Graeve: "Vanuit meerdere landen schrijven we brieven en mails. Mensen bellen met de Iraanse ambassade in hun land. Het beste wat we kunnen doen is zorgen voor aandacht voor deze zaak. Hoe meer steun voor Olivier, hoe meer de ogen van de wereld hierop zijn gericht. We moeten solidair zijn en hoop blijven houden."
Straffeloosheid
Toch is De Graeve geen voorstander van de Irandeal. "Als Amnesty kijken we kritisch naar dat verdrag en de gevolgen ervan. Het kan op geen enkele manier de bedoeling zijn dat er straffeloosheid ontstaat. Dat ligt wel op de loer als Assadi door dit verdrag zou worden uitgeleverd. Iran gaat hem namelijk niet vastzetten."
Ook benadrukt hij dat er nog veel onduidelijk is over de precieze straf die Vandecasteele nu wacht. "Officieel is er weinig tot niets bekend zover wij weten. Alles sijpelt nu door via de Iraanse staatsmedia. De Iraanse rechtsgang is verre van transparant. Maandenlang was niet eens bekend waarvoor Olivier vastzat."
Gecoördineerde actie
De Graeve denkt dat België samen op moet trekken met andere landen tegen Iran. "België is niet het enige land waarbij dit met een inwoner gebeurt. Samen sta je sterker. Iran is niet onaantastbaar, ze zijn niet immuun voor internationale druk. Er zijn verschillende manieren om het land te raken. Via economische banden, diplomatieke banden. Daar kun je, als je dat met meerdere landen samen doet, heel veel druk mee uitoefenen."
Van Steirtegem ziet momenteel weinig reden om positief te blijven, maar zegt het zich simpelweg niet te kunnen permitteren om de hoop te verliezen. "We moeten wel hoop houden. Dat zijn we verplicht naar Olivier toe. Ik hoop erop dat het verdrag uiteindelijk alsnog wordt goedgekeurd. Als dat niet gebeurt dan we moeten we ervoor dat de publieke opinie zo'n sterke druk op de regering legt, dat ze wel in actie moeten komen."
