De Russen zijn nu al wekenlang weg uit de Oekraïense stad Cherson, maar dat betekent niet dat de inwoners van de stad nu veilig over straat kunnen. Sterker nog, gisteren werden ze bestookt met ruim 30 raketten. Velen vluchten nu alsnog. "Gek genoeg is het er nu nog gevaarlijker dan eerst."
Aan de rand van Cherson staat sinds gisteren een lange rij auto's: honderden inwoners willen vertrekken uit de stad die hevig wordt gebombardeerd. Het was afgelopen nacht namelijk weer raak. Oekraïne beschuldigt Rusland ervan 33 raketten te hebben afgevuurd op burgerdoelen.
'Jullie zijn niet bevrijd, we gaan door'
Zulk soort hevige bombardementen vinden de afgelopen dagen vaker plaats in Cherson. Op kerstavond kwamen er, notabene op de plek waar vorige maand Oekraïners nog samenkwamen om de bevrijding van de stad te vieren, 11 burgers om het leven door een Russische mortieraanval.
Feestdagen gelden niet in oorlogen, zegt defensiespecialist Dick Zandee van het Clingendael Instituut. ''Sterker nog: misschien kiezen ze er zelfs bewust voor om dat op zo'n moment te doen. Het doel van de Russen is om de Oekraïense burgers het leven zo zuur mogelijk te maken. De boodschap is: jullie zijn helemaal niet bevrijd. Wij gaan door.''
Zoals de situatie nu is, kunnen Russische strijdkrachten de stad vrij gemakkelijk aanvallen. ''Tussen het Russische gebied en de stad zit alleen maar een rivier, de Dnjepr. Daar zetten ze simpele artillerie neer en dat vuren ze af. We horen constant dat de wapenvoorraden slinken, en dat is ook zo. Maar dat gaat vooral om groot geschut, zoals lange afstandsraketten. Van dit soort artillerie hebben ze echt nog genoeg'', zegt Zandee.
Moeilijk tegenhouden
Voor de Oekraïners is het dan juist weer lastig om de tegenaanval in te gaan. De rivier heeft geen bruggen meer – die zijn allemaal eerder al opgeblazen. En om per boot de rivier over te steken is veel te gevaarlijk.
Als ze toch zouden willen aanvallen, zouden Oekraïense strijdkrachten dat beter via het oosten kunnen doen. Maar ook dat ziet Zandee niet op korte termijn gebeuren. ''Voor zo'n operatie moet je met grote voertuigen door open terrein rijden, maar de grond is nu veel te zompig om dat te doen. Daarom denken we dat er in het voorjaar weer meer van dat soort offensieven zullen plaatsvinden, van beide partijen.''
'Gevaarlijker dan eerst'
De kans is dus groot dat inwoners van Cherson voorlopig nog niet van de hevige bombardementen af zijn. Volgens defensiespecialist Patrick Bolder van het HCSS is het gek genoeg nu zelfs gevaarlijker dan toen de stad nog werd bezet door Russische strijdkrachten.
''Toen was het Oekraïense leger terughoudend met aanvallen, omdat het een Oekraïense stad is'', zegt hij. ''Maar de Russen hebben er geen respect voor, als ze alles plat moeten bombarderen dan is dat maar zo.''
Volgens Bolder zouden ze het liefst Cherson weer in hun eigen handen willen hebben. ''Het doel van Rusland is nog altijd het veroveren van de vier provincies Loehansk, Donetsk, Zaporizja en Cherson. Met die aanvallen op Cherson blijven ze druk op Oekraïne voeren. En laten ze ook aan de Russische bevolking zien dat ze nog steeds achter hun eigen doelstellingen staan. Al heeft men wel de indruk dat dit ook een soort wanhoopsdaad is, want ze weten dat heroveren niet gaat lukken.''
Angst en onzekerheid
Volgens Zandee is Cherson überhaupt geen militair strategisch doel meer. Ook hij zegt dat heroveren echt volstrekt uitgesloten is. ''Als ze dat hadden gewild, zouden ze zich niet eerst volledig hebben teruggetrokken. Wat ze nu doen is simpelweg de maatschappij zoveel mogelijk ontregelen. Dus constant blijven schieten, zorgen dat er geen elektriciteit is, de kachel niet aankan. Mensen in angst en onzekerheid achterlaten.''
En daarin lijken de Russen wel vooruitgang te boeken. Sinds eerste kerstdag zijn er honderden burgers die Cherson hebben verlaten. De tienduizenden inwoners die vooralsnog blijven, zullen waarschijnlijk nog een lange tijd moeten leven in die angst en onzekerheid.
