Op de EU-top van vandaag zal het, naast de energiecrisis en de oorlog in Oekraïne, ongetwijfeld ook weer over migratie gaan. Veel Europese lidstaten worstelen met de instroom en opvang van asielzoekers. Zo ook Nederland. Wat wil premier Rutte vandaag bereiken in Brussel? En welke maatregelen maken echt kans? Politiek verslaggever Fons Lambie geeft antwoord.
Nieuwe migratiecrisis dreigt, premiers Nederland en België willen maatregelen
Wat wil Rutte eigenlijk?
"Op het VVD-congres was Rutte glashelder. Hij wil de instroom van migranten 'substantieel omlaag' brengen. Dat beloofde hij aan de VVD-fractie en aan het partijcongres. De partij steunde vervolgens wel de omstreden spreidingswet. Daarmee kunnen gemeenten in het uiterste geval gedwongen worden vluchtelingen op te nemen."
Rutte wil minder migranten, maar blijft vaag hoe dat moet gebeuren
Hoe gaat hij dat regelen?
"Dat is niet duidelijk. Rutte heeft naar eigen zeggen 'een lijstje in zijn hoofd'. Er wordt in Den Haag gekeken naar strengere grenscontroles en aangescherpte asielprocedures. Maar elke aanscherping ligt gevoelig bij coalitiepartijen D66 en ChristenUnie."
"Binnen het kabinet wordt gesproken over een langetermijnvisie op migratie. Dat gaat niet alleen over asielzoekers, maar ook over studenten en arbeidsmigranten. Ook broedt het kabinet op een 'beleidsmatig richtgetal': een berekening van de hoeveelheid nieuwe mensen die Nederland aankan. Daar verschijnt volgende week een advies over."
"In het kabinet en de regeringscoalitie wordt dus een serieuze discussie gevoerd, al is onduidelijk welke beperkingen daar precies mogelijk zijn. Maar voor het beperken van de migratiestroom moet Rutte ook in Europa afspraken maken en daar gaat hij dus nu voor pleiten op de EU-top in Brussel."
Is er steun voor in Europa?
"Dat zeker. Veel Europese landen worstelen met migratie. Lidstaten als België en Oostenrijk hebben net als Nederland een hoge instroom van migranten die door Europa reizen. In Spanje en Italië komen juist veel mensen aan via de routes over zee. In Brussel wordt een herhaling van de vluchtelingencrisis van 2015 en 2016 gevreesd. Maar ook al worstelen veel landen, dat betekent niet dat ze het eens zijn over een oplossing of een duidelijk plan."
Wat is op Europees niveau mogelijk?
"Er circuleert al jaren een aantal mogelijke maatregelen in Brussel. Zoals betere afspraken met landen als Marokko, Tunesië en Algerije, maar ook met Balkan-landen. Via de westelijke Balkan komen namelijk steeds meer migranten naar Europa. Verder gaat het ook al langer over betere grensbewaking en het grootser inzetten op Europese coördinatie van terugkeer van uitgeprocedeerde asielzoekers."
Is het eerder weleens gelukt om met Europese afspraken migratie terug te dringen?
"Ja, tijdens de vluchtelingencrisis van 2015 en 2016, bijvoorbeeld met de Turkije-deal en het afsluiten van de routes op de westelijke Balkan. Maar daarna is het migratiedossier in Europa volledig vastgelopen. Het lukt landen maar niet om het eens te worden."
"Een verplichte herverdeling van migranten is mislukt. Ook afspraken over registratie en opvang tussen Europese landen worden niet goed uitgevoerd. Zuidelijke lidstaten zoals Italië en Griekenland registreren asielzoekers die Europa binnenkomen slecht of zelfs helemaal niet, tot frustratie van noordelijke lidstaten. Maar die Zuid-Europese landen vinden juist dat ze te weinig hulp krijgen vanuit Noord-Europa, zoals van Nederland."
"Een migratiepact van de Europese Commissie heeft tot nu toe niet tot een doorbraak geleid. Het probleem is nu nog complexer dan in 2015-2016, met meer migrantenroutes en beter georganiseerde mensensmokkelaars, aldus een ingewijde."
Wanneer wordt concreet iets besloten?
"Niemand die het met zekerheid durft te zeggen. Diplomaten hopen dat volgend jaar de eerste formele besluiten worden genomen. Rutte heeft dus weliswaar nu politiek de wind mee, maar nog geen concreet resultaat in zicht."
