Kroatië gaat toetreden tot het Schengengebied, de Europese landen waarbinnen iedereen vrij kan reizen. Wie uit of naar Kroatië reist, hoeft per 1 januari geen paspoort meer te laten zien. Dat hebben de Europese ministers van migratie vandaag besloten. Maar Bulgarije en Roemenië moeten nóg langer wachten, mede door een Nederlandse blokkade.
Meer dan 400 miljoen Europeanen kunnen 26 landen bezoeken zonder hun paspoort te laten zien. Al tien jaar lang willen Bulgarije en Roemenië ook paspoortvrij kunnen reizen. Bij het overleg in Brussel stond de toetreding tot de Schengenlanden ook weer op de agenda. Veruit de meeste landen zijn voor, maar Nederland ligt, samen met Oostenrijk, dwars. Voor toetreding is unanimiteit vereist.
Nederland blokkeerde alleen Bulgarije, Oostenrijk blokkeerde Bulgarije én Roemenië. Het leidt tot woedende reacties in Oost-Europa. De president twitterde woedend over premier Rutte: "In plaats van Europese solidariteit krijgt Bulgarije cynisme!"
Harde opstelling
Bij Nederland zijn er nog altijd zorgen over het functioneren van de rechtsstaat. Bulgarije heeft nog stappen te zetten voor het kan meedoen, aldus Rutte. "Nederland stelt zich heel principieel op, overdreven principieel volgens critici", zegt politiek verslaggever Fons Lambie. "Aan elke voorwaarde en elke checklist moet worden voldaan. Wij zijn voor Bulgarije echt heel streng."
Dat heeft tot veel wrijving met Bulgarije geleid. Rutte zei eerder dat helder moet zijn dat geen sprake is van omkoping aan de grens, bijvoorbeeld met een briefje van 50 euro. "Ik zeg niet dat het gebeurt, maar ik wil expliciet vastgesteld hebben dat het niet gebeurt", zei hij vrijdag in gesprek met journalisten.
Bulgaarse president boos
Die opmerking schoot de Bulgaarse president Rumen Radev meteen in het verkeerde keelgat. Op Twitter reageerde hij boos: "Onlangs stierven drie Bulgaarse politieagenten bij het bewaken van de buitengrens van de EU. Vandaag heeft premier Mark Rutte op ontoelaatbare wijze gesuggereerd dat deze grens voor €50 overgestoken mocht worden."
Ook Roemenië niet: Oostenrijk ligt dwars
Kroatië voldoet aan alle eisen voor toetreding tot de Schengenzone, vinden álle EU-lidstaten. EU-land Roemenië wilde dat ook. Nederland kan wel degelijk leven met de toetreding van Roemenië, maar ditmaal is het Oostenrijk dat dwarsligt. Het Schengengebied 'werkt niet', zegt de regering in Wenen.
Volgens Oostenrijk zijn de grenzen lek. De controle van personen gebeurt aan de buitengrenzen van het Schengengebied. Oostenrijk heeft geen vertrouwen dat Roemenië (net als Bulgarije) de buitengrens kan bewaken. "We kunnen niet met de uitbreiding instemmen omdat het om de veiligheid van Europese burgers gaat", zegt de Oostenrijkse minister Karoline Edtstadler.
Wat meespeelt bij de harde opstelling van Nederland is dat uitbreiding van Schengen niet populair is bij rechtse partijen in de Tweede Kamer, zegt Lambie. "Dat ligt heel gevoelig. De meerderheid van de Tweede Kamer wil absoluut geen zijpaadjes om alsnog te kunnen instemmen."
Niet per se tegen
Als Bulgarije aan alle voorwaarden voldoet, verwacht Rutte dat Nederland 'ergens volgend jaar' wel kan instemmen met de toetreding. Zweden is dan voorzitter van de EU en zal het onderwerp dan wel moeten agenderen. Ook Oostenrijk moet zijn bezwaren laten varen, anders verandert voor de Bulgaren niets.
