In het meest in het oog springende stadion van het WK wordt niet meer gevoetbald. Stadion 974, gebouwd met 974 zeecontainers, wordt ontmanteld. Dezelfde bouwvakkers die het stadion bouwden, gaan het na slechts zeven wedstrijden ook weer afbreken. Onze verslaggever nam een kijkje.
Rond het stadion in de wijk Ras Abu Aboud in Doha, waar maandag voor de laatste keer werd gespeeld op dit WK (Brazilië-Zuid-Korea), is volop bedrijvigheid. Bouwvakkers verslepen spullen, er staan stellages, vrachtwagens rijden heen en weer.
Een man uit India met een bouwvakkershelm staat tegen een paal aan geleund. "Ze willen het aan Afrika geven", zegt hij, wijzend naar het indrukwekkende stadion. "Het is goed dat ze het weggeven, maar het zal wel enorm veel geld kosten." Dezelfde arbeidsmigranten die het stadion hebben gebouwd, zullen ook weer worden ingezet voor de ontmanteling, omdat zij de constructie van '974' goed kennen.
Het duurde slechts acht maanden om het stadion met 974 zeecontainers neer te zetten, vlak bij de kust in Doha. Het aantal van 974 staat symbolisch voor de internationale toegangscode van het land. De containers zijn gemaakt in China, in vele vrolijke kleuren. Ze zien er net zo uit als de duizenden containers die dagelijks de haven van Doha in en uit worden gevaren.
Verpauperen
Het eerste volledig demontabele voetbalstadion staat voor de duurzaamheid van dit WK voetbal, is de boodschap van Qatar. Zo moet voorkomen worden dat enorme stadions verpauperen omdat er na het WK niet wordt gespeeld, zoals bij de voorgaande drie WK's gebeurde. Critici hebben overigens grote twijfels over die duurzaamheid. Kijk alleen al naar de airco's die volop draaien in de stadions.
Voor dit WK zijn acht stadions gebouwd of volledig gerenoveerd. Omdat Qatar geen voetbalcultuur heeft en een kleine nationale competitie, zijn de stadions na het toernooi niet meer nodig. Doorgaans zitten er maar een paar honderd mensen op de tribune bij een wedstrijd in eredivisie van Qatar. Sommige stadions krijgen straks een nieuwe functie, andere worden deels afgebroken. Stadion 974 is het enige dat helemaal verdwijnt.
Een opzichter die vandaag een paar bouwvakkers orders geeft bij het stadion, was ook aanwezig bij de bouw van '974'. "Best een lastige klus. Er was hier alleen een zandvlakte", zegt hij. Hoeveel mensen erbij betrokken waren, weet hij niet precies, maar het waren er meer dan duizend, verzekert hij. "Niet zeggen dat ze slecht behandeld zijn hoor. Ze kregen goed betaald. Schrijf dat maar op."
En al die doden dan, die bij de bouw zijn gevallen? "Ja, er zijn doden gevallen, maar niet door ongelukken. Gewoon een natuurlijke dood." Of dat klopt, is niet te controleren, maar de man doet alle kritiek van vooral westerse landen af als 'fake news'. "Er gaan trouwens altijd mensen dood. Door corona zijn ook heel veel mensen gestorven. Dat is het leven. En er hebben ook veel mensen genoten van de wedstrijden in dit stadion", voegt hij eraan toe.
Lees door onder het kader
Hoeveel doden vielen er in Qatar?
Als het gaat om de dood van arbeidsmigranten rondom de bouw van de stadions voor het WK, waaronder Stadion 974, doen veel getallen de ronde. De Britse krant The Guardian concludeerde na onderzoek dat 6500 arbeidsmigranten om het leven zijn gekomen tussen 2010 en 2020. Hierbij gaat het niet alleen om bouwvakkers, maar ook om andere arbeidsmigranten. De exacte doodsoorzaak is onduidelijk omdat Qatar die niet registreert.
Mensenrechtenorganisaties noemen geen concreet getal, maar spreken over duizenden doden die kunnen worden gerelateerd aan werkzaamheden voor het WK. Dat is ook het aantal dat RTL Nieuws in de berichtgeving aanhoudt. Qatar noemde aanvankelijk het getal van drie doden. FIFA-baas Infantino nam dit onwaarschijnlijke aantal over. Onlangs sprak WK-baas Al Thawadi over 400 tot 500 doden.
De man zegt dat de echte ontmanteling van het stadion drie maanden na het WK begint. Daarna duurt het ook weer drie maanden om het helemaal af te breken. "Het is niet heel ingewikkeld, elke container wordt er met een hijskraan uit getakeld en kan zo op de boot worden gezet."
Stadion weggeven
Drie jongens uit Ghana met blauwe hesjes aan staan vlak voor het stadion te praten. "Het zou mooi zijn als ze het stadion cadeau doen aan Ghana. Ik denk dat ze dat doen", zegt een van hen hoopvol. Qatar heeft officieel gecommuniceerd dat het containerstadion inderdaad weggegeven gaat worden, mogelijk verdeeld over een aantal kleinere stadions, maar details hierover zijn niet bekend. "Het is een heel populair stadion. Iedereen kent het. Ik vind het mooi met al die kleuren. Het past echt bij Ghana", lacht hij.
Vanbinnen ziet het stadion er overigens net zo uit als alle andere WK-stadions hier.
Het ontmantelen, verschepen en opnieuw opbouwen gaat weer veel geld kosten. Qatar investeerde 200 miljard euro in stadions en infrastructuur voor dit WK. "Geld speelt voor hen geen rol", zegt een Marokkaanse man die in het stadion op het veld zit en als taak heeft platen op het veld te leggen om het gras te beschermen. "Hier scoorde eergisteren Neymar nog hè", zegt hij trots, wijzend naar een van de doelen. Hij moet het nog zien dat Qatar het stadion echt weggeeft. "Ze hebben wel meer dingen beloofd."
Geen toegang
Helemaal bovenin de tribune van '974' zitten twee Qatarese mannen, te herkennen aan hun traditionele kleding. Ze zien eruit alsof ze het hier voor het zeggen hebben.
"Weet u wanneer dit stadion wordt ontmanteld?"
Een van de mannen antwoordt streng: "Je mag daar geen vragen over stellen." De andere man kijkt mogelijk nog bozer: "En je mag hier niet eens komen."
Blijkbaar is het een gevoelig onderwerp. De eerste boze man pakt zijn telefoon en lijkt de beveiliging te bellen. Van een afstandje schreeuwt hij nog na: "Met niemand praten." Via de officiële kanalen in Qatar hoeven we geen details te verwachten over de toekomst van Stadion 974, misschien uit angst voor pottenkijkers bij de ontmanteling.
Trots
De Ghanese jongens buiten het stadion zien het helemaal zitten, hun eigen containerstadion in Accra. "Als ik daar een wedstrijd ga kijken, zal ik trots zijn. Dan kan ik als een van de weinigen in de wereld zeggen dat ik in hetzelfde stadion ben geweest op twee verschillende continenten."
