Al maandenlang wordt in Iran geprotesteerd tegen het islamitische regime. Honderden mensen hebben dat moeten bekopen met de dood. Ondanks de gevaren gaan nu nieuwe oproepen rond die de protesten de komende dagen aanwakkeren.
De massale demonstraties houden dus aan. "Soms zakt de intensiteit wat in", zegt Iran-deskundige Paul Aarts. "Dat is ook afhankelijk van waar het protest in Iran plaatsvindt. Maar er gaan eigenlijk wel continu mensen de straat op."
Die protesten braken uit toen de 22-jarige Mahsa 'Jina' Amini op 13 september in de hoofdstad Teheran op gewelddadige wijze werd gearresteerd door de zedenpolitie. Ze zou haar hoofddoek niet gedragen hebben zoals de Iraanse wet dat voorschrijft. Enkele dagen later overleed ze.
Ook vandaag is op social media te lezen dat activisten opnieuw hebben opgeroepen tot landelijke protesten. Die zouden van maandag tot woensdag moeten duren.
In berichten wordt aangeraden 'paramilitaire eenheden' op motoren aan te vallen. Die veiligheidstroepen spelen een grote rol bij het neerslaan van demonstraties.
Gewelddadig neergeslagen
De repressie wordt tegelijkertijd nog feller. Op een speciale zitting van de Mensenrechtenraad van de Verenigde Naties werden vorige week zorgen geuit over de verslechterende mensenrechtensituatie en het gewelddadig neerslaan van protesten.
Twee weken geleden werd voor het eerst de doodstraf opgelegd aan een demonstrant. Hij wordt is schuldig bevonden aan het in brand steken van een regeringsgebouw, verstoring van de openbare orde, samenzwering tegen de nationale veiligheid en godslastering. Zeker twintig anderen zouden de doodstraf riskeren.
"Er wordt in die zin vanuit de overheid dus nog strenger opgetreden", zegt Aarts. "Niet alleen op straat wordt opgetreden tegen demonstranten, wat we eerder al zagen, maar er worden nu ook rechtszaken aangekondigd."
Aarts zag de afgelopen tijd nog een opvallende ontwikkeling. "De overheid heeft nu ook het oog laten vallen op scholieren die zich tegen het regime keren. Ze worden extra in de gaten gehouden en geïntimideerd. Dat is een nieuwe, specifieke doelgroep."
Jonge jongens en meisjes
Beelden van jonge jongens en vooral jonge meisjes die zich op school heel expliciet uitspreken tegen het regime ziet hij al langer, 'maar nu is blijkbaar het besef doorgedrongen bij de overheid dat ook scholieren goed in de gaten moet worden gehouden'.
Het dodental loopt intussen op. Volgens het Iraanse staatsorgaan zouden er 'meer dan tweehonderd' mensen om het leven gekomen zijn. Eerder deze week zei een topgeneraal van de islamitische Revolutionaire Garde nog dat er driehonderd doden zijn gevallen, en mensenrechtenorganisaties spreken over een veel hoger dodental: rond de 450.
De protestbeweging én het harde optreden daartegen zullen voorlopig nog voortduren, zegt Aarts. “Het is een strijd geworden wie het 't langste vol gaat houden. Ook al zakken de kracht van de demonstraties en de aantallen demonstranten af en toe een beetje in, er is toch een bepaalde grens gepasseerd waardoor ik verwacht dat het protest zal aanhouden."
Geen serieuze concessies
Aan de andere kant zal de overheid zich niet gewonnen geven, verwacht hij. "Ze zullen het bijltje er niet snel bij neer zal gooien. Met het grote arsenaal aan repressiemiddelen waarover men beschikt, zullen er voorlopig geen serieuze concessies worden gedaan. Dat dat nooit gaat gebeuren, is natuurlijk niet uit te sluiten, maar ligt niet in de lijn der verwachtingen."
Het zou nog weleens heel lang kunnen duren voordat de onrust in Iran voorbij is. "Ik denk zelfs dat we nog maar aan het begin staan", aldus Aarts.
