Op het WK in Qatar wapperen Palestijnse vlaggen, weigeren Arabische supporters met Israëlische journalisten te praten en dragen sommige supporters en topambtenaren zwart-witte armbanden als steunbetuigingen voor Palestina. Het laat zien hoe gefrustreerd mensen zijn om Israël, en het weerspiegelt ook de band tussen Qatar en Palestina.
Het conflict tussen Israël en Palestina zorgt al decennialang voor veel spanning in het Midden-Oosten. Het komt tijdens het WK ook veel ter sprake, terwijl Israël en Palestina allebei niet meedoen. Zo verscheen tijdens de wedstrijden van Tunesië een Palestijnse vlag op de tribunes met daarop de tekst 'Free Palestine' en zongen supporters 'Bevrijd Palestina'.
Waar komen die Arabische weerzin tegen Israël en de sympathie voor Palestina vandaan? Volgens Midden-Oostendeskundige Erwin van Veen van Clingendael laten fans met hun acties hun onvrede zien over de Israëlische bezetting van Palestijnse gebieden en het feit dat Palestijnse rechten met de voeten getreden worden.
Boosheid over toenadering
De leiders van twee landen, de Emiraten en Bahrein, spraken in 2020 af om de verhoudingen tussen Israël en de Arabische landen te verbeteren. De incidenten in Qatar onderstrepen dat die afspraken zijn gemaakt tussen elites, en dat gewone burgers het er niet mee eens zijn.
"Vergeet daarnaast niet dat de twee landen die de zogeheten Abraham-akkoorden tekenden, geen regionale grootmachten zijn en onder andere Libanon en Syrië nog altijd slechte relaties met Israël hebben", zegt Van Veen. Veel burgers van Arabische landen zijn boos over de toenadering met Israël. "De leiders van twee autoritaire Arabische landen hebben een akkoord gesloten met Israël, maar onder gewone mensen in de regio overheerst weerzin."
Burgers in deze Arabische landen zien dat de Israëlische overheid Palestijnen onderdrukt en uitbuit en willen daarom niet dat hun regeringen de banden met Israël verbeteren. "De westerse opstelling wordt veelal als hypocriet gezien: westerse regeringen steunen Israël ondanks de voortdurende schendingen van de mensenrechten daar, terwijl ze er in het algemeen de mond vol van hebben", zegt Erwin van Veen.
Palestina kan al lang rekenen op steun uit Qatar. Het land heeft geen officiële banden met Israël en steunt Hamas, vertelt Van Veen. Dat is ook tijdens het WK te zien.
Qatar krijgt rondom het WK veel kritiek vanuit de internationale gemeenschap. Dat gaat met name om mensenrechtenschendingen bij de bouw van stadions, en een gebrek aan inclusiviteit voor de lhbti-gemeenschap.
Dat de Qatarese autoriteiten niet optreden tegen de pro-Palestijnse statements, lijkt in contrast te staan met het verbod op de OneLove-band die onder andere de Nederlandse aanvoerder Virgil van Dijk op het WK wilde dragen. Zo zouden spelers een gele kaart krijgen als ze die band om zouden doen. Bij het Nederlands elftal werd er daarom van afgezien. "We hebben een punt achter alle politieke kwesties gezet nadat we vorige week arbeidsmigranten op onze training hebben uitgenodigd", zei bondscoach Louis van Gaal er over.
Toen de Nederlandse sportminister Conny Helder de wedstrijd tussen Nederland en Qatar bezocht, trok zij ook een vergelijking tussen de pro-Palestijnse uitlatingen in Qatar en de OneLove-armband. De Qatarese minister van Justitie zat naast haar met een zwart-witte armband om, zoals in de foto hierboven te zien is. De band is een steunbetuiging aan de Palestijnen. Helder noemde het 'een sterke reactie op de OneLove-campagne' voor diversiteit en inclusie, die door de KNVB is bedacht.
Niet met elkaar te vergelijken
Toch is de Arabische steun voor Palestijnen volgens Erwin van Veen geen directie reactie op de OneLove-campagne en is de aanwezigheid van Israëlische journalisten op het WK vooral een aanleiding voor Arabische supporters om hun onvrede over Israël te uiten. Het conflict tussen Israël en Palestina speelt al decennia en Qatar steunt de Palestijnse kant al lang. De uitingen zijn volgens Van Veen dus niet direct met elkaar te vergelijken.
