Ga naar de inhoud
Bijzondere fanzone

Met duizenden arbeidsmigranten naar het WK kijken: 'Dankjewel FIFA'

De volgepakte fanzone in Asian Town Beeld © Matthijs Voortman

Daar zit je dan tussen de duizenden arbeidsmigranten op een groot scherm naar het WK te kijken. Ze zijn dankbaar dat ze hier gratis iets live meekrijgen van het WK. Dankbaar, ondanks de verhalen die we inmiddels allemaal kennen. Onze verslaggever in Qatar ging kijken bij deze bijzondere fanzone die anders is dan alle andere.

Je zou hier heel makkelijk een negatief verhaal van kunnen maken.

Want tussen deze duizenden arbeidsmigranten uit met name India, Nepal en Bangladesh móeten er velen zijn die aan de WK-stadions hebben gebouwd. Ze móeten gezien hebben hoe collega's om het leven kwamen tijdens de aanleg van de wegen en metrostations die er voor het WK zijn  gekomen. De omstandigheden kennen we allemaal: dagenlang werken in de hitte, soms in de volle zon, voor een hongerloon.

Bijzondere fanzone

Als je naar deze bijzondere fanzone rijdt, middenin de migrantenwijk Asian Town, zo'n 30 minuten van het centrum van Doha, dan zie je weinig om enthousiast van te worden.

Van het schone en blinkende Qatar dat we deze dagen veel op tv zien, is niets terug te zien. Hier wonen honderdduizenden Zuid-Aziatische arbeidsmigranten in ommuurde compounds met op de gebouwen grote letters en nummers als B39 en C29.

Het lijkt wel of ze allemaal zijn gekomen vanavond naar de speciaal voor hen gecreëerde fanzone, die ligt in en rond een oud cricketstadion, op een naargeestig industrieterrein. 

Enorme drukte

Alle WK-wedstrijden zijn hier op grote schermen te zien. "Het is vandaag zo druk omdat we morgen vrij zijn", zegt Santosh (*) uit India, met een vlag van Brazilië om zijn schouders. Hij komt bijna elke dag voetbal kijken. "Vrijdag rusten zij uit", refererend aan de rijke Qatari voor wie de meeste mensen hier werken. "En Brazilië speelt vanavond natuurlijk. Iedereen houdt van Brazilië." Met een juichkreet probeert hij boven de keiharde Bollywood-dreunen uit te komen die over het terrein galmen.

Santosh en alle anderen zijn voor het WK aangewezen op deze gratis fanzone, waar overal FIFA-vlaggen hangen. Ze hebben geen televisie, naar de fanzones in de stad gaan is onmogelijk omdat je dan een speciale app nodig hebt die je alleen kunt krijgen als je een kaartje voor een wedstrijd hebt. Zo'n kaartje kopen, is al helemaal geen optie. Veel te duur. Santosh wijst naar een enorm scherm waar de doelpunten van Portugal-Ghana worden herhaald. "Zie je de lege plekken. Daar had ik best willen zitten", lacht hij.

In de fanzone heeft de Ghanees Samuel (*) net zijn land met 3-2 zien verliezen van Portugal. "Maar ik heb gehuild omdat ik zo trots was", zegt hij. "Ik heb ze nog nooit zien spelen en dan nu op een WK. Ze zijn zo dichtbij, ik kan ze bijna aanraken." 

Samen met drie andere jonge Ghanezen is hij voor het eerst tijdens dit WK in het cricketstadion. Ze wonen niet in Asia Town, maar daar ver buiten. Geld voor een taxi hebben ze niet en de nieuw aangelegde metro bereikt dit deel van de stad niet. Ze zijn dus komen lopen, op versleten sandalen en oude sportschoenen. 

Alleen maar werken

Een van zijn vrienden danst met een Indiër op keiharde muziek die over het terrein knalt. Er heeft zich een kring om hen heen gevormd van mannen die klappen en meebewegen op het ritme en de twee toejuichen. "Dit is ons eerste uitje sinds we in dit land zijn", vertelt Samuel die nu twee jaar in Qatar woont en werkt. "Eigenlijk werken en slapen we alleen maar."

Hij liet zijn ouders, zus en broer achter in Ghana om in Qatar geld te verdienen, ook voor zijn familie. Samuel en zijn vrienden hebben dezelfde baas. Tien uur per dag werken ze voor hem, een half uurtje pauze. Ze maken naamborden, die op winkels hangen. Hij laat een paar foto's zien op het oude mobieltje van een van zijn vrienden. "Kijk, deze heb ik gemaakt voor een heel duur hotel", zegt hij wijzend op een bord met de letters Hyatt erop. 

300 euro loon per maand

Per maand krijgt hij 1300 riyal. Dat is zo'n 300 euro. Voor eten en de slaapplaats hoeft hij niet te betalen. "Er zijn mensen hier die het nog slechter hebben hoor. Nee, het is niet veel geld maar wat kan ik anders?" Hij moet nog twee jaar zijn contract uitdienen. Dan gaat hij naar Europa, zegt hij zelfverzekerd. Hij verandert van onderwerp. "Laten we het over voetbal hebben", zegt hij. "Neymar is een held."

Neymar, de Braziliaanse sterspeler die bijna 50 miljoen euro per jaar verdient. Dat is per uur 570 euro (en dan 24 uur per dag). Het weerhoudt de vele mannen  - vrouwen zijn er nauwelijks   - hier bij de fanzone er niet van om bij elk balcontact van de superster hysterisch te gillen. "Hij mag het geld hebben hoor", zegt de jonge Indiër Arjun (*), met een bezweet geel Brazilië-shirt aan. "We zijn heel dankbaar dat we hem kunnen zien."

Een gangmaker met een Indiase tongval schreeuwt in de microfoon op een podium voor het grote scherm. "Wie is er voor Brazilië", galmt het over het terrein, gevolgd door een hard gejuich. "En wie voor Servië?" Dezelfde mensen juichen minstens zo hard. 

Prijzen lager

De tribunes van het cricketstadion stromen vol. Ook op het veld zitten duizenden mannen te wachten tot de wedstrijd gaat beginnen. Ze zijn bijna allemaal opgetogen. En dat komt niet door het bier. Alcohol wordt hier niet verkocht. Er is wel een kraampje waar je wat eten en drinken kunt kopen, maar dat doet bijna niemand. Ook al zijn de prijzen veel lager dan in de normale fanzones, het zijn altijd nog hoge bedragen voor deze mensen.

Arjun leunt tegen een groot bord met opgelichte letters 'FIFA World Cup Qatar 2022'. Hij vertelt dat hij in de IT werkt ("ik heb geen last van de hete zon hoor"). Hij wordt onderbroken door een explosie van geluid. Brazilië maakt een doelpunt. Het is niet Neymar die scoort, maar de vreugde is er niet minder om in het cricketstadion, zoals op onderstaande beelden is te zien:

Het lijkt niet zoveel uit te maken wie er scoort, ook voor tegenstander Servië gaan de armen regelmatig omhoog. Bij elke kans veren de mensen op en klinkt het oeh en ah. "Dankjewel FIFA dat we dit kunnen meemaken", zegt Arjun. En hij meent het nog ook. "Het is zo mooi dat de voetballers nu bij ons zijn. Dat we ze hier zo groot kunnen zien."

Er wordt gedanst en gezongen als Brazilië voor de tweede keer scoort. Mannen vliegen elkaar om de nek. Ze zijn blij dat ze even de realiteit kunnen ontvluchten. Even niet denken aan die slechte omstandigheden, die er nog altijd zijn.

Als de wedstrijd is afgelopen, kijken Samuel en de drie andere Ghanezen elkaar twijfelend aan. Ze moeten echt beginnen aan de lange wandeltocht terug naar hun slaapplek. "Het was geweldig", zegt Samuel met een grote lach op zijn gezicht. Hij gaat zeker nog een keer terugkomen als Ghana weer speelt. 

Ja, je zou hier makkelijk een negatief verhaal van kunnen maken… Maar vanavond was het feest. Heel even feest.

* Voor de veiligheid van de personen in dit verhaal zijn niet hun echte namen gebruikt.