Ze worden in hun land het hardst getroffen, maar hun stem wordt niet gehoord. Elizabeth Wathuti uit Kenia ziet extreme droogte en honger als gevolg van klimaatverandering, Vanessa Nakate uit Oeganda merkt hoe moeizaam de zoektocht naar water is en hoe de gewassen in haar land uitdrogen. Tijdens de klimaattop in Egypte willen deze klimaatactivisten Westerse wereldleiders ter verantwoording roepen. Wie zijn ze?
Gemotiveerd door de ongebruikelijk hoge temperaturen begon Vanessa Nakate (25) drie jaar geleden met haar protest. Maanden achter elkaar stond zij elke vrijdag met protestborden bij het Oegandese parlement om de leiders van het land aan te spreken.
Moed verzamelen
Nakate tegen Greenpeace: "Ik heb een aantal dagen nodig gehad om de moed te verzamelen, omdat ik nog nooit voor iets had geprotesteerd." Omdat haar medestudenten te bang waren om zich bij haar aan te sluiten, vroeg ze haar broertjes mee. "We maakten borden en hebben samen geprotesteerd."
Op de borden was te lezen 'Bedankt voor de opwarming van de aarde' en die boodschap wil ze drie jaar later nog altijd duidelijk maken aan wereldleiders. En niet alleen aan hen, maar aan de hele wereld.
Foto bijgesneden
In 2020 ontstond verontwaardiging over een foto die werd gemaakt op het Wereld Economisch Forum in het Zwitserse Davos. Nakate werd hier samen met vier andere klimaatactivisten, allen wit, vastgelegd door een fotograaf van persbureau AP. De foto werd uiteindelijk zo bijgesneden dat Nakate er niet opstond.
Hebben de mensen in Afrika geen waarde, vroeg Nakate zich in een video na afloop af. "Afrika stoot weinig uit, maar wordt het hardst getroffen." Om deze foto gaat het:
Hoog op de agenda
En dat steekt ook de Keniaanse Elizabeth Wathuti (27). Het stoort de klimaatactivisten dat de landen die het meeste uitstoten hun verantwoordelijkheid niet pakken, terwijl de landen die het minste uitstoten nu al hard worden geraakt. Hoe gaat de schade betaald worden die door klimaatverandering wordt veroorzaakt?
Die onrechtvaardigheid zou volgens de klimaatactivisten hoog op de agenda moeten staan tijdens de klimaattop die de komende weken in Egypte wordt gehouden.
Vorig jaar al sprak Wathuti de wereldleiders toe met dezelfde boodschap tijdens de opening van de klimaattop in Glasgow in een speech die later viral ging: "Open je hart voor de situatie van de gemeenschappen die al met klimaatverandering te maken hebben en handel daarnaar", zei ze tegen de aanwezige wereldleiders en CEO's, terwijl ze vertelde over de situatie in Kenia. "Kenianen hebben te maken met honger door klimaatverandering. Het regenseizoen laat dit jaar op zich wachten, waardoor de oogsten mislukken en het vee sterft."
Al op jonge leeftijd was Wathuti bezig met de natuur en het klimaat. Als kind was ze omringd met bomen en beekjes, maar zag ze ook de gevolgen van ontbossing en klimaatverandering. Om andere jongeren ook de kans te geven te kunnen genieten van de natuur, richtte ze op 20-jarige leeftijd het Green Generation Initiative op. Een organisatie die jongeren lesgeeft over het klimaat en natuur en gemeenschappen helpt te vergroenen door bomen te planten. Inmiddels heeft Wathuti met haar organisatie al meer dan 30.000 bomen geplant in Kenia.
Klimaatonrechtvaardigheid
Landen als Kenia en Oeganda dragen zelf nauwelijks bij aan de wereldwijde uitstoot. Hoewel het continent Afrika maar voor zo'n 2 tot 3 procent van de totale uitstoot verantwoordelijk is, warmt het continent met 0,3 graden per decennium op. Dat is sneller dan het wereldwijde gemiddelde, zo valt te lezen in een rapport over de staat van het klimaat in Afrika van de Wereld Meteorologische Organisatie, de organisatie van de VN die zich bezighoudt met weer, klimaat en water.
Ter vergelijking: Nederland staat volgens de Global Carbon Atlas op de 34ste plaats als het gaat om de hoeveelheid uitstoot, terwijl Kenia en Oeganda op respectievelijk de 92ste en 132ste plaats staan.
Al jaren wordt gesproken over een systeem om schade door klimaatverandering te betalen. Tot nu toe heeft dit weinig opgeleverd. In 2009 werd afgesproken om vanaf 2020 elk jaar 100 miljard dollar beschikbaar te stellen door de landen met meer economische slagkracht. Maar deze afspraak werd niet gehaald: tot en met 2019 is er maar 80 miljard bij elkaar gebracht.
Open brief
Om wereldleiders tijdens de klimaattop te overtuigen nu echt met geld over de brug te komen, spraken Wathuti en Nakate de afgelopen weken al verschillende wereldleiders aan.
Nakate richtte zich in een open brief in de Britse krant The Times tot de nieuwe premier Rishi Sunak over de noodzaak van het fonds, en Wathuti schreef een brief aan de organiserende Egyptische ministers. Deze brief is inmiddels ruim 100.000 keer ondertekend door medestanders. De verwachting is dat zij hier de komende weken tijdens de klimaattop nog meer op zullen hameren.
