Ze zag het ministerschap eigenlijk als een droombaan voor over tien jaar, maar is met haar 26 jaar nu toch echt de jongste Zweedse minister ooit. Wie is deze Romina Pourmokhtari en wat wil ze bereiken? "Ik hoop dat ze jong en dynamisch blijft."
Als 'een leidende stem van de jonge generatie in de strijd tegen klimaatverandering en de vernietiging van het milieu'. Zo wordt Romina Pourmokhtari voorgesteld door de Liberalen, haar eigen partij.
Op de vraag waarom ze ingaat op het aanbod om nu al minister van Klimaat en Milieu te worden, zei ze: "Er is een minister nodig die het belang van deze kwesties begrijpt." Pourmokhtari is stellig van mening dat mensen de manier waarop ze winkelen, reizen en eten moeten veranderen. Ze is bijvoorbeeld voorstander van een vleesbelasting, met het idee dat de vervuiler betaalt, zei ze onlangs in een interview.
Iraanse wortels
De mid-twintiger werd geboren op 12 november 1995 in de Zweedse hoofdstad Stockholm en studeerde politieke wetenschappen aan de Universiteit van Uppsala. De jonge politica heeft Iraanse wortels: haar vader emigreerde naar Zweden vanuit Iran, waar hij vervolgd en onder druk werd gezet om zijn politieke opvattingen.
Pourmokhtari werd in 2019 benoemd tot voorzitter van de jongerenorganisatie van haar partij. Sinds vorig jaar zat ze in de Zweedse parlement en de gemeenteraad van Sundbyberg, een voorstad van Stockholm waar ze opgroeide. Ze hield zich de laatste jaren vooral bezig met thema's als onderwijs, integratie en feminisme. De Zweedse boulevardkrant Expressen riep Pourmokhtari in januari uit tot de machtigste politicus onder de 30 jaar.
"Een interessante jonge vrouw", zegt Scandinavië-deskundige Petra Broomans. "Ze doet veel mensen denken aan de bekende Zweedse klimaatactiviste Greta Thunberg. Net als Thunberg ziet Pourmokhtari kernenergie in de huidige crisis als tussenoplossing op weg naar een toekomst met hernieuwbare energiebronnen, zoals wind en zon. Dat kwam voor velen toch wel als onverwacht."
Anti-immigratiepartij populair
Het zijn sowieso bijzondere tijden in de Zweedse politiek. Vorige week sloten drie rechtse partijen een regeringsakkoord, met de nieuwe 58-jarige premier Ulf Kristersson aan het hoofd, de conservatieve leider van de centrumrechtse Gematigde Uniepartij.
Het meest opvallend van de nieuwe coalitie is dat het gedoogsteun krijgt van de radicaal-rechtse Zweden Democraten (SD). De anti-immigratiepartij van de populistische partijleider Jimmie Akesson behaalde een historische verkiezingsoverwinning met ruim 20 procent van de stemmen. SD krijgt als tweede grootste partij van het land nu voor het eerst serieuze politieke invloed in Zweden, dat kampt met bendegeweld, immigratieproblemen en een energiecrisis.
Tegenstrijdige overtuigingen
Wat schuurt: Pourmokhtari beloofde in september nog om een regering met daarin de SD omver te werpen. Ook sprak ze zich meermaals uit voor een ruimhartig en humaner asielbeleid. Dat ze nu in een regering met diezelfde anti-immigratiepartij stapt, zegt volgens haarzelf 'niets over mijn ideologische overtuigingen'. "Die blijven hetzelfde." Daarnaast wil ze 'verantwoordelijkheid nemen'.
Broomans: "De nieuwe regering neemt fors minder vluchtelingen op, het laagste aantal wat binnen de EU nog acceptabel is. Dat is een totaal andere migratiepolitiek dan eerdere Zweedse regeringen." Broomans, die ieder jaar een maand in Zweden verblijft, merkt dat door al het geweld een 'verharding' optreedt in de Zweedse maatschappij. "Het is schering en inslag. Ook in gewone wijken vallen er steeds meer doden bij schietincidenten. Terwijl de criminaliteitscijfers in andere Scandinavische landen juist dalen."
"De nieuwe regering neemt fors minder vluchtelingen op."
Ministerie sluit
Een ander ingrijpend besluit van de nieuwe rechtse regering is om na ruim 35 jaar het ministerie van Milieu te sluiten. De klimaatkwesties waar Pourmokhtari nu verantwoordelijk voor is, vallen voortaan onder het nieuwe ministerie van Energie en Industrie. Dat departement staat onder leiding van Ebba Busch, de ook nog relatief jonge, 35-jarige leider van de partij Christendemocraten.
Broomans: "Daarmee wordt Pourmokhtari als minister dus elders ondergebracht. Wetenschappers en milieuactivisten zijn fel tegen de sluiting. Zij vragen zich hardop af of Pourmokhtari in het nieuwe ministerie nog wel genoeg gewicht heeft om voor het klimaat te vechten. Ik hoop dat ze jong en dynamisch blijft. En ook in de rol als minister, die toch compromissen moet sluiten, blijft vechten voor haar idealen."
