De vissen, het klimaat en waarschijnlijk Vladimir Poetin. Dat zijn de grootste verliezers van de ontploffingen bij gasleidingen Nord Stream 1 en 2, vorige week dinsdag. Winnaars zijn er niet, maar de Europese gasmarkt heeft er in ieder geval weinig onder te lijden gehad.
Op de dag van de ontploffingen steeg de gasprijs eventjes flink, maar nog dezelfde dag trok dat bij, zag econoom Gerben Hieminga van ING. "De dag na de explosie daalde de prijs alweer. Dat kwam natuurlijk ook omdat er al geen gas meer door de pijplijnen liep."
'Impact was mild'
Wat had kunnen gebeuren, was dat er op de gasmarkten angst zou ontstaan wat betreft de andere, nog wel werkende pijplijnen vanuit Rusland. Dan gaat het vooral om de gastoevoer van de pijplijnen Turkstream en de Ukrainian Transit. Ook door Polen loopt nog een gaspijpleiding, maar net als bij Nord Stream stroomt daar ook geen gas meer door, zegt Hieminga. "Als er iets gebeurt met de leidingen die nog wel leveren, zal de prijsreactie waarschijnlijk veel groter zijn."
Op onderstaande beelden zie je de borrelende zee na de explosies:
In beeld: borrelende zee na gaslekken Nord Stream-leidingen
"De impact op de gasprijs was mild", is de conclusie van Hieminga. Dat zal door hooggeplaatste Russen niet met gejuich zijn begroet, want onrust in Europa is vaak goed voor Poetin en zijn mannen. Maar vooralsnog raakt Poetin vooral zijn grip op de Europese gasmarkt kwijt. Hieminga: "Voor de oorlog kwam 40 procent van het Europese gas uit Rusland, dat is nu nog maar 8, of 9 procent."
Corrosie in de buizen?
Geen chaos dus op de markt door de explosies, maar de pijpen zelf zijn natuurlijk wel enorm beschadigd. De vraag is: zijn ze überhaupt nog te repareren, nu er mogelijk water in loopt en mensen zich zorgen maken over corrosie (roest) die in de buizen kan optreden?
"Maar als de pijpleidingen zijn volgelopen met zout water, moet dat er niet een paar jaar in blijven zitten", zegt hoogleraar constructieleer Rob Nijsse van de TU Delft. "Het is niet goed als er nu zout water in stroomt, maar de buizen zijn wel beschermd tegen corrosie", zegt hij. Ook het water uit de pijpen pompen zal vermoedelijk wel lukken, denkt hij.
Reparaties door duikers
Mocht er toch een probleem optreden op een bepaald punt in de buis, dan zit er elke paar kilometer 'een klep in om een stuk te vervangen', zegt Nijsse. "Dat kan dan door duikers worden gerepareerd. Geen enkel probleem. Maar het zal wel een boel tijd en geld kosten."
Jaap Hooijmans is schade-analist en corrosieonderzoeker bij Endures, een bedrijf dat onderzoek doet aan bijvoorbeeld schepen of windmolens op zee. Hij onderschrijft de visie van Nijsse. "Het corroderen zal wel een beetje meevallen. Dat kun je ook controleren door bijvoorbeeld camera's door de buis te laten gaan."
Het belangrijkste volgens Hooijmans is om al het water uit de buis te halen. "Als er water blijft staan heb je kans op problemen. Als dat niet lukt moet je kijken of er delen vervangen moeten worden."
Klimaat grote verliezer
Tot zover de milde gevolgen, want hoewel er misschien geen gas meer geleverd werd door de pijpleidingen: er zat nog wel veel gas in. Dat is in korte tijd door de opening naar buiten gevloeid. Met alle gevolgen van dien.
Op klimaatgebied was het namelijk een desastreuze week. In het onderstaande bericht zie je de uitstoot van methaan door de ontploffingen. Samen met koolstofdioxide en lachgas is het een van de broeikasgassen die het meest bijdragen aan klimaatverandering. Reuters vergelijkt de milieuschade van de methaanuitstoot na de ontploffingen met 'de jaarlijkse uitstoot van een middelgrote stad, zoals Havana of Helsinki'.
Ook het leven rondom de leidingen heeft een flinke tik gehad. "Vissen die in de buurt van de explosies waren, gingen dood of werden doof", zegt Tinka Murk, hoogleraar mariene dierecologie aan de Wageningen Universiteit.
Vissen dood of doof
De explosies die de pijpleiding beschadigden, zijn in de zee door merg en been gegaan, weet Murk. "Geluid draagt heel goed en ver in water. Het is niet voor niets het belangrijkste communicatiemiddel van alle dieren in de zee."
Een schuldige voor de ontploffingen is nog niet aangewezen, al wordt er al geregeld richting Rusland gewezen. Mocht dat het geval zijn: een positieve uitwerking voor de oorlog in Oekraïne hebben de explosies voor Rusland nog niet opgeleverd.
