Een jaar na de val van Kabul wachten honderden Afghanen nog op overbrenging naar Nederland. Velen verkeren in onzekerheid of nog wel serieus werk wordt gemaakt van hun evacuatie. Ook Kamerleden hebben twijfels en willen snel een debat.
Eind vorige week meldt het ministerie van Buitenlandse Zaken nog een succesje: er zijn weer 184 Afghanen in Nederland aangekomen. Sinds het vertrek van de laatste Nederlandse militairen uit het land heeft Nederland nu 2263 mensen uit Afghanistan hierheen weten te halen.
Het gaat vooral om mensen met een Nederlands paspoort, en Afghanen die langdurig voor de Nederlandse militaire missie hebben gewerkt of voor de Europese politietrainingsmissie EUPOL, bijvoorbeeld als tolk of als beveiliger. Volgens het ministerie van Buitenlandse Zaken zijn zo'n vijfhonderd mensen nog niet hier die wel in aanmerking komen voor overbrenging naar Nederland.
"Er zou ook sprake zijn van coulance in bijzondere gevallen, maar wij kennen geen enkele zaak waarin coulance is toegepast."
Ten einde raad
Abdul (echte naam bekend bij de redactie) is ten einde raad. Tussen 2010 en 2014 werkt hij voor EUPOL, en in februari krijgt hij via de app de bevestiging dat hij en zijn gezin in aanmerking komen voor overbrenging naar Nederland. Zijn vrouw en zoon hebben dan echter nog niet de benodigde papieren om het land uit te komen.
Met veel moeite weet hij alle reisdocumenten te regelen, inclusief visa om Pakistan binnen te mogen, de meest gebruikte evacuatieroute. Eind juni komt er echter onverwacht slecht nieuws. Via de mail krijgt Abdul te horen dat hij toch niet naar Nederland mag, omdat niet vast zou staan dat hij aan de criteria voldoet. Ook al heeft hij jarenlang voor EUPOL gewerkt en zijn naaste collega's van hem al wel in Nederland.
Sindsdien blijft het oorverdovend stil vanuit Nederland. Appjes en mail blijven onbeantwoord. En de tijd dringt. De visa voor Pakistan verlopen eind deze maand en hij durft de gevaarlijke reis niet aan als hij er niet zeker van is dat hij van daaruit door kan naar Nederland.
Abdul is niet de enige. Hij heeft contact met zeker vijftien families die in dezelfde situatie zitten. In totaal zijn er volgens hem in en buiten Kabul zeker veertig families die ondergedoken zitten in afwachting van berichten uit Den Haag. "Ik doe een beroep op de Nederlandse overheid: vergeet ons niet en laat ons niet achter. Kom je beloften na."
Oud-voorzitter Anne-Marie Snels van defensievakbond AFMP heeft sterk het gevoel dat de evacuatiepogingen stilletjes worden afgebouwd. "Mensen wachten vaak maanden op antwoord of horen gewoon niks meer. En afwijzingen worden afgedaan met: 'U voldoet niet aan de criteria.' Dan blijft het raden wat de reden is."
Geen coulance
"Er zou ook sprake zijn van coulance in bijzondere gevallen, maar wij kennen geen enkele zaak waarin coulance is toegepast", vervolgt Snels. Ze heeft zelfs mails uit Den Haag gekregen dat mensen zich niet meer hoeven te melden, dat het loket gesloten is. "De Tweede Kamer mag dit niet accepteren."
Een woordvoerster van het ministerie van Buitenlandse Zaken spreekt dit tegen. De inspanningen om mensen die in aanmerking komen voor evacuatie over te brengen naar Nederland gaan door, benadrukt ze. Er is ook geen einddatum voorzien.
'Ereschuld'
Kamerleden Kati Piri (PvdA) en Salima Belhaj (D66) willen snel een debat met de betrokken bewindslieden. "Zodat duidelijk wordt hoe het nu zit", aldus Piri. "Een paar honderd van onze oud-medewerkers zijn nog altijd ondergedoken en wachten in onzekerheid op onze hulp. We mogen hen niet in de steek laten. Een ereschuld verjaart niet."
Abdul hoopt dat publiciteit dingen in beweging zet en dat er alsnog een oplossing wordt gevonden voor hem en de tientallen andere Afghaanse gezinnen. "De enige hoop die we hebben is evacuatie." In Afghanistan is hij zijn leven niet veilig. "Ze zijn echt naar me op zoek en ik ben doodsbang."
