De leider van al-Qaeda, Ayman al-Zawahiri, is dit weekend om het leven gebracht in de Afghaanse hoofdstad Kabul. Deze 71-jarige Egyptische oogarts leidt de terreurgroep al sinds de dood van Osama bin Laden in 2011. 'Hij is de architect van de aanslagen op 9/11', legt correspondent Erik Mouthaan uit.
Ayman al-Zawahiri is zaterdag gedood door een droneaanval waarvoor de Amerikaanse president Joe Biden toestemming gaf. Dat gebeurde in zijn woning in Kabul, vertelde Biden vannacht tijdens een televisietoespraak.
Aanslagen op ambassades in 1998
Zawahiri is al decennialang betrokken bij al-Qaeda, de terreurgroep die werd opgericht door Osama bin Laden. Zawahiri had een belangrijke rol bij door al-Qaeda uitgevoerde aanslagen op Amerikaanse ambassades in Kenia en Tanzania in 1998.
De aanslagen die de wereld drie jaar later, op 11 september 2001, opschudden, werden grotendeels gecoördineerd door Zawahiri. "Osama bin Laden was op dat moment dan wel de leider van al-Qaeda, deze Zawahiri was de architect van de aanslagen", zegt correspondent Erik Mouthaan.
Zawahiri groeide op in de Egyptische hoofdstad Caïro. Volgens persbureau AFP raakte hij al op jonge leeftijd betrokken bij een radicale islamitische beweging. Op zijn vijftiende zou hij zijn gearresteerd en kreeg hij drie jaar gevangenisstraf wegens deelname aan de radicale beweging.
In 1981 was Zawahiri, toen zo'n 30 jaar oud, betrokken bij de moord op de Egyptische president Anwar Sadat. Een aanslag op buitenlandse toeristen in de Egyptische stad Luxor, waarbij ruim zestig mensen om het leven kwamen, zou ook het werk zijn geweest van Zawahiri.
Persoonlijke dokter Osama bin Laden
In 1998 sloot Zawahiri zich aan bij de leider van al-Qaeda, Osama bin Laden. Zawahiri werd de belangrijkste strateeg van de terreurgroep en de persoonlijke dokter van Bin Laden, wat laat zien hoe goed de twee elkaar lagen.
Volgens Amerikaanse inlichtingendiensten was Zawahiri het meesterbrein achter de aanslagen die al-Qaeda op 9 september 2001 uitvoerde en waarbij zo'n 3000 mensen om het leven kwamen.
Vorig jaar was het twintig jaar na 9/11. Bekijk hier beelden van de aanslagen:
Beelden 9/11 maken zelfs na twintig jaar nog indruk
Na september 2001 verborg Zawahiri zich, net als Bin Laden. De Amerikanen loofden een beloning van 25 miljoen dollar uit voor de locatie van Zawahiri, ook nog vanwege de aanslagen op ambassades is 1998.
'Groot gevaar VS'
Na de dood van Osama bin Laden in 2011 werd Zawahiri de nieuwe leider van al-Qaeda. De terreurgroep moest het afleggen tegen de Islamitische Staat (IS) maar bleef actief in en rond Afghanistan.
Amerikaanse analisten stelden in de afgelopen jaren dat Zawahiri bekend stond als een minder heldhaftige leider dan Bin Laden, maar 'hij een even groot gevaar vormde voor de Verenigde Staten'. Op video's die hij opnam was hij eenvoudig te herkennen dankzij de kenmerkende bult op zijn voorhoofd.
Al-Qaeda slaagde er dan wel niet in om na 9/11 nog eens zulke grote aanslagen te plegen, de beweging bleef wel actief. Ook onderhield Zawahiri nauwe contact met de taliban, iets wat vorige maand nog werd bevestigd door een onderzoek van de Verenigde Naties.
'Amerika heeft een lang geheugen'
Dat Zawahiri openlijk in Kabul woonde, noemt correspondent Mouthaan 'zeer opvallend'. "Mogelijk geeft dat aan dat de taliban op de hoogte waren van zijn aanwezigheid daar", legt hij uit. "Dat zal de relaties tussen de Verenigde Staten en het nieuwe regime van Afghanistan verslechteren."
Het verbaast Mouthaan niets dat de leider van al-Qaeda door een Amerikaanse droneaanval om het leven is gebracht. "Amerika heeft een lang geheugen en onder president George Bush, Barack Obama, Donald Trump én Joe Biden is gezocht naar deze man."
