Voor het eerst ligt een concreet plan op tafel om Oekraïne na de oorlog weer op te bouwen. Politici uit meer dan veertig landen praten vandaag tijdens de Ukraine Recovery Conference over een driestappenplan voor wederopbouw, dat meer dan 700 miljard euro moet kosten.
Ruim vier maanden geleden begon de grootschalige Russische invasie van Oekraïne. Sindsdien zijn meer dan 1.200 scholen, 200 ziekenhuizen en duizenden kilometers aan wegen, spoorlijnen en pijpleidingen verwoest, zegt de Oekraïense premier Denys Sjmyhal.
Er zijn ook twaalf miljoen vluchtelingen, van wie ongeveer zeven miljoen binnen Oekraïne zijn gevlucht. Veel van hen hebben schade aan hun huizen en naar schatting hebben 800.000 Oekraïners geen eigen woonruimte meer. Sommigen komen uit gebied dat nu door Rusland bezet is.
Stappenplan
Oekraïne heeft nu voor het eerst een concreet plan gepresenteerd om de verwoesting aan te pakken. Het driestappenplan zou tien jaar duren en zeker 717 miljard euro kosten. "De wederopbouw van Oekraïne is geen lokaal project van één land. Het is een gemeenschappelijke taak van de hele democratische wereld", zei Zelenski in zijn online toespraak op de conferentie.
De eerste fase van het plan richt zich op humanitaire noodhulp: zorgen dat iedereen toegang heeft tot drinkwater en elektriciteit, en dat bruggen weer begaanbaar zijn. Tussen 2023 en 2025 ligt de focus op het bouwen van tijdelijke huisvesting en de herbouw van scholen en ziekenhuizen. In de derde fase (tussen 2026 en 2032) moet de economie op de schop, vindt de Oekraïense regering. Door veel te investeren in duurzaamheid en de it-sector hoopt Oekraïne ook sneller lid te kunnen worden van de EU.
Ruim 700 miljard euro
Oekraïne schat 717 miljard euro nodig te hebben om het land te herbouwen. Een deel van dat geld zou waarschijnlijk uit de EU moeten komen. Daar zou de EU een speciaal herstelfonds voor kunnen oprichten, dat zou bestaan uit zowel leningen als giften aan Oekraïne. Daarnaast wil Oekraïne dat investeerders uit de hele wereld hun geld in Oekraïne kunnen beleggen.
Oekraïne wil dat Rusland ook meebetaalt voor de schade die het heeft aangericht. Omdat de Russische overheid daar waarschijnlijk niet aan meewerkt, wil Oekraïne de bevroren tegoeden van Russische oligarchen in Europa inzetten voor de wederopbouw.
Rol van Nederland
Liesje Schreinemacher, de minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking, neemt namens Nederland deel aan de conferentie. "Ik zie een kans voor Nederland om Oekraïne te helpen, maar ook een kans voor Nederlandse bedrijven om geld te verdienen", zegt ze in gesprek met NRC.
In sectoren waarin Nederland een voorloper is, zoals landbouw, water en gezondheidszorg, kunnen Nederlandse bedrijven volgens haar veel betekenen voor Oekraïne. Ze kunnen bijvoorbeeld door internationale organisaties of de Oekraïense overheid worden betaald om in Oekraïne hun kennis te delen en te helpen met de herbouw van ziekenhuizen of watervoorzieningen.
Oekraïne heeft ook dringend geld nodig om het eigen land draaiend te houden. Om daarbij te helpen geeft Nederland via het IMF een lening van 200 miljoen euro aan Oekraïne.
Ook andere landen zien de noodzaak van snelle wederopbouw. Vandaag ondertekenden meer dan veertig landen, waaronder de VS, Duitsland, Frankrijk en Italië, de zogenaamde Lugano Verklaring, waarin ze beloven om Oekraïne bij de wederopbouw te steunen.
Terwijl Oekraïne nadenkt over wederopbouw is de oorlog nog lang niet voorbij. Het kan nog zeker maanden, zo niet jaren duren voordat er een definitief vredesakkoord is. Sommige delen van het plan kunnen nu al uitgevoerd worden, maar de oorlog zorgt nog elke dag voor meer verwoesting. Bij de volgende Ukraine Recovery Conference, in 2023, kan het plan er dus weer heel anders uitzien.
