Nu de Russen de Azovstal-staalfabriek in de zuidelijke havenstad Marioepol hebben veroverd, verlegt Poetin de focus van de strijd naar de oostelijke Donbas-regio. De gebieden rond de steden Severodonetsk en Lisitsjansk worden belegerd. "De oorlog zou zomaar in het voordeel van Oekraïne kunnen kantelen."
De Oekraïense strijdkrachten melden de laatste dagen verhevigde strijd in de provincies Donetsk en Loehansk, die samen de Donbas-regio vormen. Met name rond de steden Severodonetsk en Lisitsjansk in Loehansk worden posities van Oekraïense troepen beschoten met Russische artillerie.
Volgens oud-commandant der landstrijdkrachten Mart de Kruif is de opleving van de gevechten in de Donbas-regio een direct gevolg van de val van Marioepol. "Rusland heeft nu extra troepen beschikbaar. Die worden ingezet in Donetsk en Loehansk. Maar de opmars gaat tergend langzaam."
Herbewapenen of onderhandelen
De gevechten gaan gepaard met zware verliezen aan beide zijden, zegt De Kruif. "De Oekraïners wisten dat ze zouden komen en hebben zich ingegraven. Het is hard tegen hard. Een loopgravenoorlog. Oekraïners voeren ook tegenaanvallen uit. Het is echt nog de vraag of de Russen het gebied kunnen innemen - én of ze het dan bezet kunnen houden."
Als de overwinning voor de Russen lang uitblijft, moeten ze vroeg of laat een keus maken, zegt de oud-commandant: "Deze strijd vreet mensen en materieel. Er komt een moment dat ze of moeten herbewapenen voor een nieuw offensief, of moeten onderhandelen."
Voor de Oekraïners is het de vraag of ze de Russen lang kunnen tegenhouden. De lange termijn komt aan op mankracht, wilskracht en financiële middelen. "Deze intensieve fase is niet vol te houden. Voor geen van de partijen, maar vooral niet voor Oekraïne. Er sneuvelen honderden militairen per dag."
Doelstellingen bijgesteld
Defensiespecialist en hoogleraar oorlogsstudies Frans Osinga vindt het opvallend dat Rusland telkens zijn doelstellingen bijstelt. "Daar worden ze toe gedwongen door de tegenstand. Eerst wilden ze heel Oekraïne innemen. Daarna ging de blik op het oosten, maar ook dat lukt nog niet erg. Nu is het Marioepol en de Donbas."
De Russen, zegt Osinga, likken hun wonden. "In plaats van een grote troepenmacht te verzamelen en een groot offensief te plannen, voeren ze telkens kleinschalige aanvalletjes uit. Oekraïense troepen waren steeds goed in staat die te neutraliseren. Maar de Russen blijven druk uitvoeren. Met raketaanvallen en artilleriebeschietingen op afstand bijvoorbeeld."
De exacte doelstellingen van Poetin zijn hoe langer hoe onduidelijker, zegt Osinga. "Hij lijkt wat winst te willen boeken om alle verliezen te compenseren. De Donbas is wel een gebied dat Rusland zou kunnen veroveren. Hier zijn de aanvoerlijnen kort. Poetin zou, op Odessa na, de grote havens van Oekraïne in handen hebben. Daarmee zou hij dat land in een economische wurggreep hebben."
Russen uit Donbas verdrijven
Als dat gebeurt, kan Rusland er volgens Osinga een lange oorlog van maken, waarvan de intensiteit lager ligt. "Dan kan Rusland zijn krijgsmacht herstellen. Daarna kan Poetin aansturen op een wapenstilstand - die jaren kan duren, voordat hij weer ten strijde trekt. Voor Oekraïne is er geen aanleiding om zo'n wapenstilstand te accepteren. Want dan zou de dreiging van een nieuwe inval eindeloos boven je hoofd blijven hangen."
"Bovenal is er verschrikkelijk veel leed veroorzaakt onder de Oekraïense bevolking", gaat hij verder. "Denk aan Boetsja. Er is 500 miljard euro schade toegebracht aan de infrastructuur. Concessies doen aan Poetin is daarom voorlopig onacceptabel."
Oorlog kan kantelen
De hoogleraar sluit ook niet uit dat Oekraïne de strijd in zijn voordeel beslecht. "Ze boeken militaire successen. De oorlog zou zomaar in het voordeel van Oekraïne kunnen kantelen. als we de inschatting van de Oekraïense inlichtingendienst mogen geloven. Als ze de kans krijgen, zullen ze de Russen ook uit de Donbas willen verdrijven. Dat heeft Zelenski ook gezegd. In de herfst kan de strijd dan voorbij zijn. Al zijn er nog veel onzekere factoren."
