Hij is een oude rot in het songfestivalvak: Timoer Mirosjnitsjenko uit Kiev. De Oekraïner presenteerde en becommentarieerde al tientallen edities van het liedjesfestijn. Maar dit jaar is alles anders. Zijn land is verscheurd door oorlog, zijn gezin is ver weg in Duitsland en Mirosjnitsjenko becommentarieert het Eurovisiesongfestival terwijl hij diep onder de grond zit.
Het is er enorm koud, maar verder is verslag doen van het songfestival vanuit een schuilkelder niet heel veel anders dan vanuit een studio, vertelt Mirosjnitsjenko aan RTL Nieuws. "Ik moet een dikke trui aan, maar dat geeft niet. Veiligheid is het allerbelangrijkste nu."
The show must go on, ook in oorlogstijd. Júíst in oorlogstijd. "Rusland heeft ons de lente afgenomen, maar niet onze Eurovisie", benadrukt de 36-jarige presentator. Het festival is een lichtpuntje in een tijd waarin dood en verwoesting de boventoon voeren.
"Het songfestival is heel populair in Oekraïne. Na de eerste halve finale dinsdag kreeg ik honderden berichten. Mensen bedankten me voor twee uur van vrede en rust."
Die vrede en rust heeft Mirosjnitsjenko de afgelopen maanden niet gevoeld. Samen met zijn vrouw Inna, zijn dochter Mia van bijna 4 en zijn zoon Marco van 2 woont hij in Kiev. Of beter gezegd: woonde hij in Kiev.
"De oorlog heeft veel effect op mijn leven", zegt de commentator. "Ik heb mijn gezin sinds maart niet gezien. En er is minder televisiewerk."
Russische troepen in de straten
Het huis van Mirosjnitsjenko ligt slechts een kwartiertje rijden van luchthaven Hostomel. Al op de eerste dag van de oorlog werd het strategisch gelegen vliegveld zwaar aangevallen door de Russen. "Straaljagers vlogen over onze wijk en er liepen Russische troepen door onze straten. Het was heel eng, juist omdat ik kleine kinderen heb."
Het gezin Mirosjnitsjenko zocht een veilige plek in een ander deel van Oekraïne. Maar ook daar kon het niet lang schuilen voor de bommen van Poetin. Uiteindelijk zat er niets anders op: naar het buitenland. Het werd München, in Duitsland. Mirosjnitsjenko bleef in zijn land achter, zoals veruit de meeste Oekraïense mannen.
Ook de door Mirosjnitsjenko zo geliefde televisiewereld is doelwit van de Russen. Begin maart werd een raketaanval uitgevoerd op de tv-toren in Kiev en verschillende mediabedrijven werden getroffen door cyberaanvallen.
"Na de aanval op de tv-toren moest al het televisiepersoneel ondergronds. Het was te gevaarlijk om door te gaan. Al onze tv-zenders zochten naar geheime bunkers om vanaf daar te kunnen uitzenden."
Zijn zender PBC, de nationale publieke omroep van Oekraïne, verhuisde naar een schuilkelder in het westen van het land. Welke plaats dat is, zegt hij liever niet, omdat hij bang is dat de Russen hen weten te vinden.
Volgende luchtaanval
Op sommige plekken in Oekraïne is het nu rustiger, omdat Rusland zich nu vooral op de Donbas-regio richt. "Maar je weet nooit wanneer de volgende luchtaanval komt", legt de commentator uit. "Daarom hebben we besloten om de uitzendingen van het songfestival vanaf het begin vanuit de schuilkelder te maken."
Er zijn flink wat mensen in de kille ruimte. Tijdens de uitzendingen van het songfestival een stuk of tien. Via YouTube kunnen kijkers een livestream volgen terwijl Mirosjnitsjenko commentaar geeft op de televisie-uitzending. Daar zie je hem zitten, met om zich heen niets anders dan kale muren:
Liveverslag vanuit de schuilkelder: zo gaat de uitzending van het songfestival in Oekraïne
De band Kalush Orchestra vertegenwoordigt Oekraïne. Het nummer Stefania was oorspronkelijk een ode aan een moeder, maar heeft door de oorlog een veel diepere lading gekregen.
"Kalush Orchestra staat symbool voor de moed en kracht van ons land", legt Mirosjnitsjenko uit. "Het lied is een ode aan alle moeders én aan het moederland Oekraïne."
Het nummer wordt veel gebruikt in allerlei video's over de oorlog die rondgaan op sociale media. De leden van de band hebben zelf ook veel vrijwilligerswerk gedaan. In plaats van toeren en optreden, zoals reguliere songfestivalartiesten dat voorafgaand aan de shows doen, hielpen ze met het inzamelen van voedsel.
Symbolische winst
De presentator is ervan overtuigd dat Oekraïne het Eurovisiesongfestival 2022 gaat winnen. "Niet alleen omdat het een goed nummer is, maar ook omdat Europa Oekraïne steunt. Tijdens de halve finale waren er enorm veel Oekraïense vlaggen in de arena te zien. Veel artiesten hadden ook een Oekraïens vlaggetje."
Kalush Orchestra behoorde dinsdag tijdens de eerste halve finale tot één van de tien nummers die door mocht naar de finale aanstaande zaterdag. Ook de Nederlandse act S10 zat daarbij.
Kalush Orchestra is topfavoriet om zaterdag te winnen, Oekraïne staat bovenaan bij de bookmakers. Natuurlijk, het songfestival hoort eigenlijk niets met politiek te maken te hebben. "Maar dat eindigde op 24 februari. De winst van het songfestival is symbolisch, en zal een voorbode zijn van de échte winst", besluit Mirosjnitsjenko.
