Harvard trekt 100 miljoen dollar (94 miljoen euro) uit voor compensatie vanwege de rol die de universiteit gespeeld heeft in het slavernijverleden. Dat nieuws komt op dezelfde dag dat een ontluisterend rapport verschijnt over de 79 mensen die in het verleden door medewerkers van Harvard tot slaaf werden gemaakt. Maar excuses daarvoor? Die blijven uit.
De Amerikaanse universiteit erkent in het rapport dat het geprofiteerd heeft van de slavernij en er in het verleden sprake was van rassendiscriminatie.
Dat gebeurde in de 17e en 18e eeuw, voordat slavernij in 1783 verboden werd in de staat Massachusetts. Harvard werd er in 1636 opgericht in Cambridge, niet ver van Boston.
Zeker 79 slaven
In die tijd profiteerde Harvard op allerlei manieren van de slavenhandel. Maar ook daarna kreeg de universiteit nog donaties van (overleden) slavenhandelaren.
Het precieze aantal slaven dat medewerkers van de universiteit hadden is niet bekend, maar het getal van 79 dat in het rapport naar voren komt is fors hoger dan tot nu toe werd aangenomen. Ook vier voormalige presidenten van de onderwijsinstelling maakten mensen tot slaaf.
De huidige president van Harvard, Lawrence Bacow, zegt dat mensen die het rapport lezen dat waarschijnlijk 'verontrustend en zelfs schokkend' kunnen vinden.
'Systeem in stand gehouden'
"Deze universiteit profiteerde niet alleen van slavernij, maar hield het in sommige opzichten ook in stand", zegt hij. Hij benadrukt dat dit 'diep immoreel' is en vindt dat de universiteit nu 'een morele verantwoordelijkheid draagt' om de gevolgen hiervan aan te pakken.
Een excuses maakt Bacow echter níet naar aanleiding van het rapport. Volgens The Washington Post weigerde ook de universiteit excuses te maken.
Geld naar sociale achterstanden
De onderwijsinstelling kondigt wel het herstelfonds aan, met geld dat gebruikt gaat worden om 'educatieve en sociale achterstanden te helpen aanpakken die veroorzaakt zijn door de erfenis van de slavenhandel en racisme'.
Andere Amerikaanse universiteiten
Harvard is niet de enige Amerikaanse onderwijsinstelling in de VS die stappen zet in de richting van herstelbetalingen voor historisch onrecht. Zo richtte de Georgetown University in Washington ook een hulpfonds op ter grootte van 100 miljoen dollar.
Mede na raadpleging van Georgetowns studenten werd besloten dat het geld ten goede moet komen aan de afstammelingen van slaven die in de negentiende eeuw door de elitaire universiteit werden verkocht.
Steeds meer aandacht voor Nederlands slavernijverleden
Ook in Nederland is er de laatste jaren meer aandacht voor de rol van bedrijven en instellingen in het slavernijverleden.
ABN Amro bood eerder deze maand nog haar excuses aan voor het slavernijverleden van de voorlopers van de bank. Een financiële compensatie kwam er niet, maar de bank wil wel meer actie ondernemen om sociale ongelijkheid tegen te gaan.
Amsterdam bood vorig jaar als eerste Nederlandse stad excuses aan voor de rol van de gemeente in het slavernijverleden.
In een rapport dat in 2020 verscheen kwam naar voren dat ook Rotterdam 'tot over zijn oren in de slavernij zat'. Daarin stond dat 'de erfenissen daarvan zitten tussen diezelfde oren, nu is het tijd om met die oren naar elkaar te gaan luisteren'.
