Trekken de Russen zich terug uit Kiev? Het wantrouwen is groot

Gisteren beloofde Rusland de troepen terug te trekken rondom Kiev. Of dat ook daadwerkelijk gebeurd is, blijft onduidelijk. Het Pentagon liet gisteren weten dat een klein aantal troepen weg lijkt te trekken van de Oekraïense hoofdstad. 

'Het kan ook een spel zijn'

President Volodimir Zelenski van Oekraïne vraagt zich af of hij de bewering moet geloven. "Pas als we grootschalige terugtrekking zien van troepen rondom Kiev en in het noorden bij de stad Tsjernihiv, dan zouden we dat echt serieus kunnen nemen en optimistisch over kunnen zijn", reageert Peter Wijninga, strategisch analist bij het The Hague Center for Strategic Studies.

Maar het wantrouwen is groot. Dick Zandee van Instituut Clingendael: "De Amerikanen hinten er al op in hun analyses: dat dit misschien ook wel een spel is om de onderhandelingen te beïnvloeden. Waarbij de Russen kunnen zeggen: zie je, wij trekken ons terug. En nu jullie. Daarmee verzwakken ze dan dus weer de Oekraïense verdedigingslinie."

'We gaan veel strijd zien'

Stel nou dat het wél waar is, waar gaan die troepen dan heen? De kans is groot, zegt Wijninga, dat de Russen via Belarus worden omgeleid naar de Donbasregio. "Rusland heeft dat tot belangrijkste doel verklaard. Ik denk dat we daar nog veel strijd gaan zien."

Let wel, het gaat hier om de gehéle Donbasregio dat de Russen willen bezetten. En niet alleen dat deel dat door 'de volksrepubliekjes' is ingenomen. "Want dat is maar een derde deel van de Donbas", zegt de analist. 

Rusland 'krijgt' de Donbasregio, in ruil voor vrede rondom Kiev: is dat acceptabel voor Oekraïne? Dat is zeer de vraag, zegt Wijninga. "Als je goed naar Zelenski luistert, zegt hij: we doen geen territoriale concessies. Dat betekent dus óók de Donbas niet afstaan." We kunnen dus verwachten, zegt hij, dat de bereidheid vanuit Oekraïne om voor de Donbas te vechten nog steeds groot is.

'Oekraïne gaat Marioepol niet opgeven'

En dan hebben we het nog niet gehad over Marioepol. De havenstad in het zuiden is voor beide partijen essentieel. Voor Oekraïne vooral vanwege de uitvoer van producten die te maken hebben met metaal, graan en zonnebloemolie. Als de Russen de stad in handen krijgen dan kan de haven veel betekenen voor de Donbasregio, waar veel kolenmijnen zijn. Daarnaast is het een stad die een 'corridor' kan vormen over land tussen Rusland en het door de Russen bezette schiereiland de Krim.

Oekraïne lijkt die stad niet op te geven. "De troepen daar hebben geweigerd om de stad te verlaten. Er wordt waarschijnlijk gevochten tot de laatste Oekraïner."

Wat kan het westen doen behalve sancties opleggen? Meehelpen vechten is geen optie, zegt Wijninga. "Het westen moet vooral doorgaan met wapenleveranties. Ik denk dat het heel belangrijk is dat het westen Oekraïne van luchtafweergeschut en antitankwapens blijft voorzien."

Als de Russen een stad of plaats innemen, valt Wijninga telkens op dat de militairen nauwelijks uit hun voertuigen komen. Ze blijven in hun tanks en pantservoertuigen zitten. "Daarom zijn antitankwapens zeer geschikt."

Zwaarder materieel is onverstandig. "Poetin zou dit kunnen aangrijpen om nog zwaarder terug te slaan."

'Pantservoertuigen gaan maar 30 km per uur'

Ondertussen is het wachten op bewijs dat de Russen zich inderdaad terugtrekken uit Kiev. Wanneer zou dat te zien moeten zijn? "Ik verwacht de komende dagen satellietwaarnemingen van de Amerikanen. Die zullen er bovenop zitten", zegt Dick Zandee. 

Dat kan wel dagen duren. "De tocht richting Kiev ging al niet snel door logistieke en bevoorradingsproblemen. Dat is voor de terugweg niet anders. De voorbereiding ervan neemt normaal al één of twee dagen in. Er moet genoeg brandstof zijn. En dan heb je het over pantservoertuigen, die 20 tot 30 kilometer per uur gaan. Dus voordat je dan in satellietbeelden echt een groot verschil ziet, kan nog wel even duren."