Nu Rusland de onafhankelijke volksrepublieken Loehansk en Donetsk erkent, is het wachten op de volgende stap. Een inlijving van de gebieden lijkt een kwestie van tijd, maar 'het zijn twee totaal waardeloze regio's'. Wil de Russische president Poetin dan nog meer?
De reacties van de internationale gemeenschap op Poetins erkenning van de volksrepublieken waren niet mals. Toch heeft de Russische president inmiddels zelfs toestemming gekregen van het parlement om militairen naar de regio te sturen.
"Poetin wil natuurlijk de afvallige volksrepublieken inlijven", zegt Hans van Koningsbrugge, hoogleraar Geschiedenis en politiek van Rusland aan de Rijksuniversiteit Groningen. "Dat kan heel snel geregeld worden."
Van Koningsbrugge verwijst naar de nationale veiligheidsraad die Poetin hield voorafgaand aan zijn beslissing over het erkennen van de republieken. Zijn chef inlichtingendienst versprak zich en steunde het voorstel om de regio’s 'in te lijven'. De vraag is: zal het daarbij blijven?
Twee scenario's
"Waarschijnlijk niet", zegt Frans Osinga, commodore van de Koninklijke Luchtmacht en bijzonder hoogleraar aan de Universiteit Leiden. Net als vele anderen zag hij hoe Poetin in een historische televisietoespraak Oekraïne een 'land zonder bestaansrecht' noemde. "Dat geeft hem een vrijbrief om verder te gaan."
Osinga voorziet twee mogelijke scenario's: "De eerste is dat Poetin gaat afwachten. De troepen weliswaar in stand houden, maar verder de sancties incasseren en de boel tot rust laten komen. En dan over een paar jaar weer opnieuw laten escaleren op een moment dat 't het Westen slecht uitkomt. Eigenlijk hetzelfde als de vorige keer, met de Krim."
Rusland annexeerde in het voorjaar van 2014 de Krim, toen nog van Oekraïne. In het oosten van Oekraïne probeerden pro-Russische separatisten de regio's Loehansk en Doñetsk eveneens los te weken. Zij riepen de volksrepublieken Loehansk en Donetsk uit.
"Het tweede scenario is dat Rusland van het huidige momentum gebruik maakt", zegt Osinga. "Ze zijn nu zo ver gekomen, en zo'n troepenmacht bouw je niet zomaar op. Als Poetin wil, kan hij doorstoten naar Kiev."
‘Totaal waardeloze regio’s’
Op dit moment heeft de Russische president namelijk nog niet zoveel. "Onder Poetins leiderschap is de NAVO groter geworden", zegt Van Koningsbrugge, die zelf lang in Rusland heeft gewerkt. "Hij ziet het als zijn erfenis: het is een probleem dat hij op moet lossen. Poetin wil zijn land goed achterlaten."
Maar tot dusverre is Poetin wat dat betreft juist contraproductief bezig geweest, meent Oost-Europa deskundige Michael Kemper. "Als het zo blijft als nu, heeft Rusland eigenlijk alleen maar verloren. Een paar jaar geleden was de NAVO verdeeld, nu zijn ze verenigd. En de NAVO heeft zo een goede legitimatie om de oostgrens te gaan versterken. Eerst zou dat een provocatie zijn geweest."
Bekijk ook: 'Diplomatieke oplossing nu vrijwel onmogelijk'
"Het is een tactische overwinning, en een strategische nederlaag", voegt Van Koningsbrugge toe. "Hij wint weliswaar wat grondgebied, maar in Oekraïne is het pro-westerse en vooral anti-Russische sentiment alleen maar groter geworden de afgelopen weken."
En met alleen dat grondgebied schiet Rusland ook weinig op. "Het zijn totaal waardeloze regio’s", zegt Kemper. "Mensen daar zijn heel erg arm. Het kost Rusland alleen maar geld."
'Russische krijgsmacht sterk genoeg'
Maar: als Rusland de volksrepublieken inderdaad inlijft, kunnen ze wel gebruikt worden om méér grondgebied te veroveren. "Zeker als hij het gebied door kan trekken tot de Krim, kan Poetin van meerdere kanten Oekraïne binnenvallen", legt militair expert Osinga uit. "Oekraïne moet het leger dan als het ware splitsen."
Hij denkt bovendien dat de Russische krijgsmacht sterk genoeg is. "Rusland heeft de afgelopen jaren flink in het leger geïnvesteerd. Het is enorm gemoderniseerd. Ze hebben niet alleen grote aantallen moderne wapensystemen, maar ook het vermogen om die georkestreerd en effectief in te zetten."
Al verwacht Osinga niet dat het Russische leger sterk genoeg is om Oekraïne gedurende lange tijd te bezetten. "Maar dat is ook niet nodig. Ze kunnen Oekraïne snel veroveren en er een marionettenregime installeren. Dat zou een echec zijn voor het Westen."
