Op een speciale vergadering heeft de communistische partij van China een uitzonderlijke resolutie aangenomen. Die hemelt de huidige partijleider Xi Jinping op tot het hoogste niveau. Hij is nu officieel de derde grote leider in de geschiedenis van het land.
In het 100-jarig bestaan van de Chinese communistische partij is zo'n resolutie maar twee keer eerder aangenomen: onder Mao Zedong en Deng Xiaoping, twee roemruchte voorgangers van Xi Jinping. Het bevestigt nogmaals de macht die Xi heeft binnen de partij.
Buitengewoon lovende teksten
De resolutie is een officiële samenvatting van de 100-jarige geschiedenis van de partij. Er staat in wat de partij bereikt heeft en welke koers het wil varen.
Xi wordt in de resolutie omschreven als 'essentie van de Chinese cultuur'. Ook staat erin dat Xi van 'beslissend belang is voor de grote modernisering van de Chinese natie'. Dat is voor Chinese begrippen buitengewoon lovend over een leider.
Afgelopen dagen was het al een en al lof voor Xi in de Chinese staatsmedia. "Er is een verering gecreëerd waarin Xi de enige is die het land sterk kan maken," vertelt China-correspondent Roland Smid. "Dat is ook wat in het historisch document gaat staan."
Xi komt daarmee op hetzelfde voetstuk als Mao Zedong, de grondlegger van de partij (1949-1978) en Deng Xiaoping, de leider die de economische motor van China startte (1978-1989). 40 jaar later is de partij overtuigd dat Xi de man is die van China een wereldspeler gaat maken. Hij is zelf sinds 2012 de partijleider.
Volgens Smid gaat de resolutie vergaande gevolgen hebben. Het zal bepalen hoe kinderen les krijgen over de geschiedenis van het land. Maar ook hoe de partijleiders in boeken en films geportretteerd worden. Smid: "Je zult zien dat allerlei tv-series en films aanpassingen krijgen. Je gaat het merken, al is het soms subtiel."
Naar de achtergrond
Smid gaat er vanuit dat de erfenis van de twee voorgangers van Xi, Jiang Zemin (1989-2004) en Hu Jintao (2004-2012), naar de achtergrond verdwijnt. Zij krijgen een kleine rol van betekenis. Smid: "Zij worden een voetnoot in de partijgeschiedenis."
Voor altijd aan de macht?
Na Mao werd besloten dat leiders twee termijnen mogen dienen, maar Xi heeft dit besluit een aantal jaar geleden teruggedraaid. Volgend jaar loopt zijn tweede termijn af, maar het lijkt nu een formaliteit dat hij volgend jaar op het vijfjaarlijkse partijcongres opnieuw herkozen wordt voor een derde termijn van vijf jaar. Smid: "Ik durf de voorspelling niet aan, maar in theorie is het zeker mogelijk dat hij nog twintig jaar aan de leiding blijft."
"Xi is geïnteresseerd in macht. Hij trekt het naar zich toe," zegt Frans-Paul van der Putten, China-deskundige bij Clingendael. "Hij doet dat voor het land, om de welvaart te vergroten en omdat hij China machtiger wil maken, en hij doet het voor zichzelf. Xi is niet uit op zelfverrijking, maar hij is wel bezig met zijn historische erfenis."
Volgens Van der Putten is het riskant om macht te concentreren bij een persoon. "Er staat niemand klaar om hem opvolgen, ook niet als hij onverwacht uitvalt. Hij heeft voor zover bekend geen opvolger benoemd."
Leiderschapsstijl van Xi Jinping
Als tiener werd Xi Jinping, net als miljoenen anderen, naar het platteland gestuurd. Het gebeurde in opdracht van Mao Zedong, de eerste leider van de Communistische Partij. Buiten de stad, zo was de gedachte, kon de stadse jeugd wat gezonde Chinese normen en waarden bijleren.
Het was armoedig in het dorp. Het was koud en er moest hard gewerkt worden. Volgens de overlevering zou hij een put hebben geslagen. Het heeft Xi gevormd tot de man die hij nu is: een sterke leider. Dit is het beeld wat de partij graag schetst van hem. De succesvolle aanpak van corona wordt aan Xi toegeschreven.
Zijn wil is wet
Waar oud-leider Jiang Zemin (1989-2004) een moderne vooruitstrevende man uit de stad was, zo anders is Xi. Smid: "Hij is gevormd op het platteland, een man die rechtlijnigheid voorop stelt. Er valt met hem niet te onderhandelen. Hij praat niet met journalisten, zijn wil is wet."
De leidraad is dat de macht centraal geregeld word. In discussie gaan is niet mogelijk. Het betekent meer controle op de samenleving, maar ook minder vrijheden voor burgers. Xi heeft een grote anti-corruptie campagne gevoerd die nog steeds bezig is, vertelt Van der Putten: "Het maakt hem populair, en tegelijk is het een manier om zijn politieke rivalen uit te schakelen."
Toekomst
Volgens Van der Putten zal China de komende jaren de ingeslagen weg vervolgen. "De resolutie laat zien dat China niet van plan is om liberale ideeën, zoals we die kennen in Westerse landen, te omarmen."
Inmiddels heeft de Verenigde Staten erkend dat China de grootste dreiging vormt voor het land. Toen Xi tien jaar geleden aan de macht kwam, was dat nog niet zo. China is nu een land waar niemand om heen kan. Van der Putten: "Mao was de grondlegger, Deng zorgde voor economische groei, en Xi is de man die China groot moet maken in de wereld."
