Grote delen van Zuid-Europa worden de afgelopen weken geplaagd door natuurbranden. Buienradar-meteoroloog Brian Verhoeven helpt op dit moment de brandweer in Spanje met de bestrijding, met zijn kennis van de atmosfeer en van een bijzonder weerfenomeen. Wij spreken hem. "Een brand was 1600 hectare groot."
De telefoonverbinding met Verhoeven, die samen met de brandweer rondrijdt in de bergen van de Spaanse regio Catalonië, is slecht. "We rijden nu rond en we wachten nu eigenlijk op de melding of er een brand is."
Het kan elk moment raak zijn, want de weersomstandigheden zijn ideaal voor een brand. "De condities hier zijn op dit moment bar slecht. Het is hier regionaal meer dan 40 graden en de luchtvochtigheid is lager dan 20 procent. Het is hier kurk- en kurkdroog."
Bijzondere pyrocumulus-wolken
De droogte zorgt voor grote en snel om zich heen grijpende branden in de regio Catalonië. Verhoeven kwam daar terecht door zijn onderzoek voor zijn master Earth and Environment aan de Wageningen Universiteit, waarbij hij focust op grote natuurbranden die hun eigen weer kunnen creëren.
"Ik doe onderzoek naar pyrocumulus-wolken, en hoe die invloed hebben op vuur. Die wolken ontstaan boven een rookpluim en zijn een gevolg van sommige grote natuurbranden Maar ze zorgen vervolgens ook voor extreem en chaotisch gedrag van datzelfde vuur. Het ergste is dat die wolken vooral 's avonds kunnen 'instorten' en zo heel veel lucht naar beneden laten storten, waardoor het vuur zich enorm snel verspreidt."
Verhoeven is in Spanje om de brandweer onder meer te helpen met zijn kennis van de bijzondere wolken. Hij kan de brandweerlieden waarschuwen als hij de wolken ziet ontstaan, zodat ze daar rekening mee kunnen houden in de aanpak van de brand. Die branden kunnen door zo'n wolk enorm snel groter worden en dan is het goed als er meer brandweerlieden paraat staan.
De opgedane kennis helpt de brandweer ook in de toekomst.
Brand van 1600 hectare
Verhoeven kwam in de nacht van 25 juli in Spanje aan en viel wat betreft de bijzondere wolken met z'n neus in de boter.
"Er woedde op dat moment een heel grote brand. Mijn vliegtuig landde rond middernacht, maar ik hield er al rekening mee dat we die nacht direct door zouden moeten gaan. Dat gebeurde ook. De brand was zo'n 1600 hectare groot en daar was ook een grote pyrocumulus-wolk bij. Zo groot, dat die zelfs een speciale naam hebben, de pyrocumulo-nimbus. Erg indrukwekkend. Gelukkig kreeg de brandweer het vuur die nacht snel onder controle doordat het die nacht erg vochtig werd."
Water van blusvliegtuig
Na die brand was het door een paar dagen met wat regen een periode rustiger, met hier en daar kleinere branden. Maar inmiddels is het weer drukker geworden.
"De eerste brand die ik van dichtbij meemaakte was gisteren en was heel indrukwekkend. Bij aankomst gingen we direct naar een van de flanken van de brand. Men probeerde hier de planten preventief weg te branden om het vuur in dat deel te kunnen stoppen, maar het werd daar zó heet, dat je de brand gewoon de weg zag 'oversteken'. Planten aan de overkant van de grindweg vlogen door de hitte in brand. Door het overslaan van de brand van de ene naar de andere kant van de weg ben je als brandweer ook je positie kwijt."
Die positie wisten ze wel snel te herpakken. "Er kwamen blusvliegtuigen en die zorgden ervoor dat de boel weer onder controle werd gebracht. Maar zij kwamen zo dichtbij dat ik zelf ook een lichte douche kreeg. Heel indrukwekkend."
Veluwe
"De brandweermensen werken ontzettend hard. Hoe ze het landschap lezen en precies weten wat er moet worden gedaan, dat is ontzettend knap. Ze zijn ontzettend deskundig dankzij de ervaring die ze hebben met natuurbranden. Dat is juist ook kennis die in andere landen, met oog op klimaatverandering, heel waardevol kan zijn."
Verhoeven keert binnenkort weer terug naar Nederland. Of hij nog meer met zijn kennis van de branden gaat doen weet hij niet zeker. "Ik denk het wel." Hij wijst erop dat in Nederland de kans op branden ook kan toenemen. "Ik denk dat we bijvoorbeeld moeten oppassen voor zeer grote natuurbranden, bijvoorbeeld op de Veluwe."
