Het is één van de grootste onopgeloste kunstroven ter wereld: de vermissing van een deel van het schilderij Het Lam Gods in het Belgische Gent. Al bijna negentig jaar wordt er gezocht, maar tot op de dag van vandaag zonder succes. Wat kun je zelf doen in deze zoektocht? We vroegen het kunstdetective Arthur Brand.
"Het is zo'n geheimzinnig verhaal", zegt Brand tegen RTL Nieuws. "Normaal gesproken geven ze het na honderd jaar wel op, maar nu zijn er best wat aanwijzingen. Het kán opgelost worden."
Brand werkte mee aan de populaire podcast 'De Vlaamse Kunstroof', dat een inkijkje geeft in het speurwerk dat er is verricht naar het kunstwerk. "Natuurlijk is het mogelijk dat het deel nooit meer terugkomt. Maar ik schat de kans groter dat het stuk wel terugkomt. We moeten alleen nog uitvinden waar."
De opmerkelijke geschiedenis van Het Lam Gods
Illegaal verkocht, vervalst, gesmokkeld, gegijzeld, vervalst en dertien keer gestolen: het kunstwerk kent een opmerkelijke geschiedenis. Het schilderij, bestaande uit twaalf panelen, werd in 1432 geïnstalleerd in de Sint-Baafskathedraal in Gent. In 1934 werden twee panelen gestolen waarvan er één, De Rechtvaardige Rechters, nooit werd teruggevonden. Daarom werd het paneel in 1941 vervangen door een kopie.
Sinds de diefstal hebben honderden speurders, helderzienden, kunstkenners en geschiedkundigen zich over de meest dolle hypotheses gebogen. De zoektocht duurt al bijna negentig jaar, maar levert vooralsnog niets op. Toch duiken er steeds weer nieuwe aanwijzingen op.
Een belangrijke verdachte is de Belgische koster Arsène Goedertier, die op zijn sterfbed eind 1934 zou hebben gezegd de locatie van het paneel te weten. Maar hij was volgens zijn advocaat niet meer in staat om dat exact te benoemen. Wel liet hij brieven achter, waar mysterieuze codes in zouden zitten.
Maar wat kun je zelf doen in de zoektocht naar het missende deel? Brand zet vier aanwijzingen op een rijtje.
1. Zit er iets in de brieven?
De verdachte Arsène Goedertier is een belangrijke naam in deze zaak. Hij verwees op zijn sterfbed naar documenten die verborgen lagen in zijn huis.
"Dat zijn vreemde brieven", zegt Brand. "Uit die brieven zou je codes kunnen halen om te kraken. Wat zou hij bedoelen met deze opmerkingen? Hij zegt onder meer dat het werk niet zomaar weggehaald kan worden, omdat het op een openbare plek ligt."
2. Neem een duik in zijn leven.
De tweede aanwijzing is: duik in het leven van Goedertier. Volgens Brand moet je op zoek naar plekken die hij goed kende. "Kruip in zijn hoofd. Hij was koster en kwam in veel Belgische kerken. Wat zijn voor hem logische plekken?"
Goedertier was nauw betrokken bij de Sint-Baafskathedraal, waar het kunstwerk zich bevindt. "Die kerk werd net verbouwd toen de brieven werden verstuurd. Kunstwerken worden vaak gevonden bij verbouwingen, maar deze al bijna negentig jaar niet. Daar kun je dus naar kijken."
3. Wie waren de connecties?
Ook kun je kijken naar het netwerk van de verdachte Goedertier. Zo had hij veel contacten met politici. "Er is ook een vermoeden dat hij het kunstwerk heeft gestolen om geld op te halen voor een politieke partij of in opdracht van iemand anders."
Ook zou het om een belangrijke Belgische familie kunnen gaan, zegt Brand. "Er worden een aantal families uit België genoemd waar hij nauw contact mee had. Wellicht was het wel in opdracht van die families."
4. Meegenomen door de Duitsers
Tot slot kan het missende deel gezocht worden bij de Duitsers. "Hitler had een persoonlijke missie om dit werk in handen te krijgen", zegt Brand. "Er zijn theorieën dat het tijdens de Tweede Wereldoorlog door de Duitsers is meegenomen."
Eerder namen Duitsers al de rest van het schilderij mee naar hun land. "Mogelijk hebben ze ook het ontbrekende paneel meegenomen." Volgens Brand kan er worden gekeken welke Duitse troepen er in die tijd in Gent zaten en wie er de leiding had over die troepen. Eerder leek er een spoor te zijn gevonden dat hij was aangetroffen bij een Duitse officier, maar dat bleek later onjuist.
Evenveel kans
Na al die jaren wordt de zoektocht in ieder geval nog niet opgegeven en ook Brand blijft optimistisch. "Iedereen heeft evenveel kans op deze zaak op te lossen, iemand moet het juiste muurtje doorbreken, iemand die de juiste code kraakt. Het zou iedereen kunnen lukken."
