Het Verenigd Koninkrijk als veilige haven: steeds meer Hongkongers wagen de stap
Eddie en YM verhuisden samen met hun dochtertje Hayley afgelopen augustus naar het Engelse Crewe.
Beeld © Privëfoto
Je vrienden, familie en alles wat je hebt opgebouwd achterlaten voor een nieuw leven aan de andere kant van de wereld. Steeds meer inwoners van Hongkong kiezen ervoor. Reden is de Chinese bemoeienis met de stadstaat, die steeds meer impact op de inwoners heeft. "Het enige wat we willen, is in vrijheid kunnen leven."
De telefoon pakken en zoeken naar het laatste nieuws uit je voormalige thuisstad: het is voor de geboren Hongkongers die de afgelopen maanden vertrokken het eerste wat ze dagelijks doen. Het nieuws van vandaag komt hard aan. Joshua Wong, Agnes Chow en Ivan Lam kregen vandaag respectievelijk ruim 13,5, 10 en 7 maanden cel opgelegd.
De twintigers waren de drijvende kracht achter de enorme protestbeweging tegen bemoeienis van China. Als speciale regio ging Hongkong jarenlang over zijn eigen wetten en regels. Omdat de Chinese regering die autonomie steeds verder onder druk zette, gingen in 2019 maandenlang honderdduizenden mensen boos de straat op.
Activist Joshua Wong veroordeeld tot celstraf voor protest Hongkong
Honderdduizenden mensen op de been in Hongkong.
De massaprotesten zijn verleden tijd. Reden is de veiligheidswet die Beijing afgelopen juni invoerde in Hongkong. Het organiseren van protesten op straat is daardoor een terroristisch misdrijf geworden. China opende een speciaal bureau om in de gaten te houden wie een bedreiging vormt voor de nationale veiligheid.
En dat kan volgens de wet op tal van manieren: van een kritische post op social media tot wapperen met een prodemocratische vlag. Die brede toepasbaarheid is de afgelopen maanden voor naar schatting een paar duizend mensen het signaal geweest om de koffers te pakken.
Brits staatsburger
RTL Nieuws sprak met verschillende Hongkongers die de afgelopen maanden naar het buitenland vertrokken. Velen kiezen ervoor om dat nieuwe bestaan in het Verenigd Koninkrijk op te bouwen. Omdat Hongkong een voormalige kolonie is, geeft het VK met een speciaal visumprogramma drie miljoen Hongkongers de mogelijkheid staatsburger te worden.
Eddy, YM en hun dochtertje Hayley vlogen afgelopen augustus naar het Verenigd Koninkrijk.
Van die Britse ontsnappingsmogelijkheid maakten Eddy en YM samen met hun dochtertje Hayley meteen gebruik. Het speciale visumprogramma start pas op 31 januari 2021. Maar met een ander, tijdelijk visum konden ze afgelopen augustus al vertrekken.
"In het Hongkong van nu voelen we ons niet veilig", vertelt YM via een videoverbinding. Het gezin verblijft in een huurhuisje in een klein dorp in de buurt van Liverpool. "Onze dochter heeft hier enorm veel ruimte om te spelen. We hebben de tijd en de rust, het is zo vredig."
Alles achterlaten
Ze lachen wanneer het over bezoekjes aan de supermarkt gaat. "Als Eddy afrekent, duurt dat zo onwijs lang, hij weet nog steeds niet de waarde van de verschillende muntjes." Maar er is ook verdriet. Vrienden, familie en werk: alles lieten ze achter.
"Tijdens de taxirit naar het vliegveld dacht ik aan alle jongeren die niet de kans hebben om te vertrekken", zegt YM. "Ze hebben zo hard gevochten voor een vrij Hongkong. Ik denk nog vaak of het anders was afgelopen als ik meer had gedaan."
Mogelijk honderdduizenden nieuwkomers
Het is niet helemaal duidelijk hoeveel Hongkongers de afgelopen maanden de overtocht naar het Verenigd Koninkrijk maakten. Dit komt omdat er in de migratiecijfers geen onderscheid tussen Hongkongers of Chinezen wordt gemaakt. Geschat wordt dat het de afgelopen maanden om enkele duizenden gaat.
Maar dat worden er volgens het Britse ministerie van Binnenlandse Zaken de komende jaren veel meer. Uit officiële schattingen blijkt dat ze in het meest extreme scenario rekening houden met meer dan een miljoen Hongkongers die naar het VK verhuizen.
Voormalige kolonie
De procedure die dat regelt, gaat per 31 januari 2021 in. Het gaat dan om mensen die voor 1997 geboren zijn en daardoor een zogeheten 'British National Overseas'-paspoort hebben (BNO). Een overblijfsel uit de tijd dat Hongkong nog een Britse kolonie was.
Daarvoor komen ruim drie miljoen Hongkongers in aanmerking. Maar juist voor de jongeren die massaal de straat opgingen, biedt het geen uitkomst.
Nieuwe passie
Een nieuw land betekent ook nieuw werk. YM was jarenlang marketingmanager en Eddy legde als persfotograaf bekende Hongkongers vast. "Ik wil graag snel als taxichauffeur aan de slag", zegt Eddy. "Om de taal te leren, maar ook mensen te ontmoeten."
Dat de banen door de coronapandemie niet bepaald voor het oprapen liggen maakt YM niet ongerust. "Ik ben ook helemaal niet kieskeurig. Achter de kassa zitten of schoonmaken, zodra ik mijn werkvergunning heb, ga ik aan de slag."
Alvin Ho (links) en Nathan Law aarzelden geen moment en vertrokken zo snel ze konden uit Hongkong.
Ook Nathan Law is aan een heel nieuw leven begonnen. Een paar dagen nadat de veiligheidswet inging, sprong Law het vliegtuig in. Zonder afscheid te nemen van familie en vrienden.
Hij had extra reden om zich zorgen te maken. Samen met Joshua Wong gaf Law leiding aan de protestbeweging. Terwijl zijn vrienden jarenlang zullen vastzitten, maakt Law zich vanuit Londen hard voor een vrijer Hongkong.
Nathan Law (links) met naast hem Joshua Wong en Agnes Chow tijdens een protest op 18 juni 2019. Law vluchtte dit jaar naar het Verenigd Koninkrijk. Zijn vrienden zitten vast.
"Sinds dat vertrek kamp ik met een schuldgevoel", laat Law telefonisch weten."Ik heb jaren met ze gewerkt en maak me grote zorgen om hun gezondheid en mentale toestand. Ik koos ervoor om mijn strijd vanuit het buitenland in vrijheid te voeren. Zij zitten vast."
Niemand in gevaar brengen
Maar Law's vrijheid blijkt relatief. Zo verbrak hij al het contact met zijn kennissen in Hongkong. Tot op de dag van vandaag. "Omdat ik niemand in gevaar wil brengen. Ik bemoei mij vanuit Londen met elke stap die China in Hongkong en in de rest van de wereld zet. Ik wil daarmee niemand in gevaar brengen."
Hard optreden politie Hongkong na invoeren omstreden wet
Angst te groot
Laws boodschap van nooit opgeven slaat niet meer bij iedereen aan. Net als veel andere Hongkongers heeft ook Alvin Ho (30) weinig vertrouwen dat Hongkong ooit weer wordt zoals het was. Ook hij nam het vliegtuig naar het VK, ruim negenduizend kilometer verderop.
"Op straat zag je steeds meer politieagenten die zonder reden geweld gebruikten", vertelt Alvin Ho. "Het werd steeds moeilijker om gewoon door te gaan met je leven alsof er niets aan de hand is. De angst om te worden opgepakt, om wat voor reden dan ook, werd me te groot."
Alvin Ho (links) belt zo'n twee keer per dag met zijn vriendin die nog in Hongkong woont. Zij durft de stap naar het VK nog niet aan. Alvin maakt haar gezicht op foto's die hij deelt uit voorzorg onherkenbaar.
Alvin Ho vindt steun bij zijn oom en tante bij wie hij nu woont. Die verhuisden jaren geleden al van Hongkong naar het zuidwesten van Engeland. Werk heeft Alvin nog niet. Hij werd onlangs aangenomen door de plaatselijk McDonald's maar wacht nog op de juiste papieren om te mogen werken.
Om toch iets nuttigs met zijn tijd te doen begon Alvin Ho een eigen YouTube-kanaal. Daarin vertelt hij andere Hongkongers die de stap overwegen wat er allemaal bij komt kijken. Maar hij vlogt ook over zijn fitnessavonturen en over lokale lekkernijen zoals echte cheddar cheese.
Als een soort ontdekkingsreiziger geeft hij anderen die nog twijfelen een inkijkje in het Britse leven. Alvin ziet de interesse in zijn verhalen toenemen. In een paar maanden tijd behaalde zijn kanaal ruim tienduizend abonnees.
"Mensen vragen vooral naar praktische dingen, zoals hoe de grenscontrole werkt en welke documenten je nodig hebt. Net als mijn vriendin vinden sommigen het nog te spannend om een heel nieuw leven te beginnen. Ze vrezen dat ze zich hier niet thuis zullen voelen. Die angst wil ik met de video's wegnemen."
Met deze raket gaat China een stuk maan ophalen – maar mag dat zomaar?
Altijd weten wat er speelt?
Download de gratis RTL Nieuws-app en blijf op de hoogte.
