Een grote nederlaag voor president Desi Bouterse. Daarop lijken de verkiezingen in Suriname uit te draaien. Zijn partij, de NDP, staat op zo'n 16 zetels, nu ruim tweederde van de stemmen is geteld. Toch is Bouterse nog niet uitgespeeld. Zuid-Amerika-correspondent Sandra Korstjens: "Het aantal zetels wordt cruciaal."
Grote winnaar van de verkiezingen lijkt, zoals verwacht, de Vooruitstrevende Hervormings Partij te worden van Chan Santokhi. De partij staat nu op 20 van de 51 zetels.
En toch betekent dat nog niet dat de NDP alle macht verliest, of dat Bouterse geen president meer kan worden. In Suriname mag elke partij die meer dan 7 zetels haalt een presidentskandidaat voordragen. Vervolgens wordt over die kandidaten gestemd in de Nationale Assemblee, het Surinaams parlement. Een kandidaat moet 34 van de 51 stemmen krijgen om direct gekozen te worden.
Als de NDP al dan niet door samenwerking 18 zetels haalt, kan zo'n meerderheid geblokkeerd worden. Dan komt er een Verenigde Volks Vergadering (VVV): alle leden in ressortraden (vergelijkbaar met de gemeenteraad), districtsraden (vergelijkbaar met het provinciebestuur) en de parlementsleden mogen dan stemmen op de voorgedragen presidentskandidaten. Dus ook op Bouterse of een andere voorgedragen NDP'er. De meeste stemmen tellen dan.
Lifeline Bouterse
En precies daar zit de angst bij de oppositie, zegt Korstjens. "Dat wordt heel spannend. Het aantal zetels is cruciaal. Er zijn berichten over fraude. Dat kan net het verschil maken in aantal zetels." Als er dan zo'n VVV komt, is dat 'de lifeline voor Bouterse', zegt Korstjens. "De NDP heeft in de ressorts en districten een dikkere vinger in de pap. De oppositie is bang voor omkoping, dat de NDP weer cadeautjes gaat uitdelen."
De presidentsverkiezing is sowieso geen uitgemaakte zaak want de VHP heeft met 20 zetels geen absolute meerderheid en moet hoe dan ook gaan samenwerken met andere partijen.
Veel veranderd
Bouterse kwam in 1980 aan de macht via een staatsgreep. Zeven jaar later volgden er democratische verkiezingen waarbij zijn partij verloor. Pas in 2010 werd Bouterse daadwerkelijk tot president van Suriname gekozen. Deze voorlopige uitslag laat volgens Korstjens hoe dan ook zien dat er in de afgelopen vijf jaar veel is veranderd. Vijf jaar geleden won de NDP nog met een absolute meerderheid de verkiezingen; de partij kreeg 26 zetels.
Nu is dat wel anders. "Dat heeft vooral met de economische situatie te maken", zegt Korstjens. "De NDP bleef maar geld uitgeven. Uiteindelijk had de bevolking daar ook last van." Zo is de koopkracht drastisch achteruitgegaan en heeft Suriname een staatsschuld van 2,4 miljard Amerikaanse dollar. "Je ziet dat een groot deel van de Surinamers toe is aan een nieuwe regering."
De uitslag kan grote gevolgen hebben voor Bouterse, die veroordeeld is tot 20 jaar cel en geen immuniteit geniet als hij geen president meer zou zijn. Mocht hij in het nog lopende hoger beroep veroordeeld worden, dan is hij definitief veroordeeld.
Of hij dan de cel in gaat, is maar zeer de vraag. "Veel Surinamers lijken daar niet in te geloven. Aan de andere kant: velen hadden al niet verwacht dat hij überhaupt veroordeeld zou worden. Dus het is de vraag of iemand dan het vonnis durft uit te voeren."
Voor nu is het wachten op de definitieve uitslag. De leden van de CARICOM-waarnemersmissie, die de verkiezingen in Suriname hebben geobserveerd, meldden aan het eind van de avond in ieder geval dat ze geen noemenswaardige fouten of onvolkomenheden hadden geconstateerd. Het Onafhankelijk Kies Bureau moet de uitslag nog wel geldig verklaren. Wanneer dat precies gebeurt, is onduidelijk.
