Geld verdienen aan natuurramp: tyfoonbusiness in Azië

Taiwan werd in de afgelopen jaren vaker getroffen door turbulent weer, maar tyfoon Nepartak zou zomaar eens onder de allerergste categorie kunnen vallen van de Schaal van Saffir-Simpson. Dat brengt een immense orkaankracht met zich mee en windsnelheden tot wel 250 kilometer per uur.

Dat natuurgeweld kan een enorme puinhoop aanrichten: daken worden van huizen gerukt, bomen vallen op de openbare weg waardoor hulpdiensten vast komen te staan en in het ergste geval breekt er een dijk door. 

Een ramp kent ook winnaars

Thea Hilhorst, hoogleraar humanitaire hulp en wederopbouw aan de Wageningen Universiteit, is goed bekend met de gevolgen van natuurrampen in de Filipijnen en Bangladesh, waar vergelijkbare stormen zijn. De grootste verliezers zijn de gezinnen die een kostwinner kwijtraakt. Maar hoe cru het ook is: een ramp kent ook winnaars. "Zo'n ramp vindt niet plaats in het hele land, maar in een bepaalde regio. Bedrijven in gebieden die niet geraakt zijn, profiteren van de wederopbouw."

Een storm brengt ook veel werkgelegenheid met zich mee, vertelt ze. "Ik las laatst een onderzoek over kleine dorpjes in Indonesië, die ook vaak getroffen worden door natuurrampen. Op de lange termijn bleek dat goed te zijn voor de lokale economie. Ook de inwoners van het gebied dat getroffen werd door de tsunami in 2004 zijn economisch iets beter af."

Effecten soms al snel zichtbaar

En soms zijn deze effecten al snel zichtbaar: op het moment dat de oogst vernietigd wordt, is dat desastreus voor de boer. De landbouwers een paar dorpen verderop kunnen daarentegen een gouden jaar tegemoet zien.

"Als er veel oogst vernietigd wordt, gaan de prijzen omhoog. Je kent dus winnaars en verliezers bij rampen: de één z'n dood is de ander z'n brood. Ook aannemers die niet zelf getroffen zijn hebben bijvoorbeeld een fantastisch jaar", legt ze uit.

Sommige mensen profiteren ook sociaal

Politici vinden het ook niet altijd vervelend, zo'n gigantische tyfoon. "Voor hen is niets zo leuk als een ramp in verkiezingstijd. Op dat moment kunnen ze van alles voor de camera beloven: extra voedsel, hulp, et cetera. Het maakt niet uit of je je wel aan je beloftes houdt, of niet."

Ook ontwikkelt er een kleine gespecialiseerde industrie in landen die vaak getroffen worden door een natuurramp. Die is niet heel groot, benadrukt Hilhorst, maar bestaat bijvoorbeeld uit journalisten, wetenschappers, fabrikanten van zandzakken en onderzoekers zodat er op tijd gewaarschuwd kan worden voor ernstig weer. "Tegenwoordig waarschuwen ze ook steeds beter als er een ramp is. In sommige gebieden wordt bijvoorbeeld ook geoefend met evacuaties zodat mensen weten naar welk gebouw ze moeten omdat deze bijvoorbeeld hoger ligt."

Microverzekeringen

Om de allerarmsten te ondersteunen na een ramp zijn er tegenwoordig microverzekeringen. Banken willen vaak geen kleine verzekeringen afsluiten omdat dit teveel administratie kost en de verzekerden bijvoorbeeld geen onderpand kunnen opgeven als ze hun premie niet betalen. Net als bij een microkrediet, is het op deze manier mogelijk om tóch een verzekering af te sluiten. Hilhorst zag dit met eigen ogen in India, waar een storm was geweest en een aantal huizen verwoest waren. 

"Arme mensen konden een klein bedragje inleggen dat gelijk stond aan ongeveer een dagloon. Opvallend was dat het systeem niet gesubsidieerd werd en uiteindelijk nog uitkwam in de kosten. Het systeem was uiteindelijk terug te voeren op een echte bank", vertelt ze. De slachtoffers kregen een vergoeding van 250 euro. "Daar konden ze echt wat van bouwen."

Wet van de remmende voorsprong

Het klinkt cru, maar in sommige gevallen levert deze vergoeding misschien wel een mooier huis op. "Het is de wet van de remmende voorsprong: op het moment dat je schuur om is gewaaid, bouw je er een betere en stevigere voor terug", zegt Hilhorst. "Er bestaat niet voor niets in Zeeland een grapje als het onze vader gebeden wordt: 'Geef ons heden ons dagelijks brood, en af en toe een watersnood'."