Nederlandse artsen en hulpverleners maken zich grote zorgen over de situatie in de overvolle vluchtelingenkampen in Griekenland. De blootstelling aan het coronavirus veroorzaakt een ramp in slow-motion, zeggen ze. "Er is geen sanitair, er is niet genoeg water, er is niet genoeg zeep."
De Griekse autoriteiten hebben gisteren strenge maatregelen genomen nadat 23 asielzoekers in een vluchtelingenkamp net buiten de hoofdstad Athene positief werden getest op het coronavirus. Beweging in en uit de verschillende kampen is grotendeels aan banden gelegd.
Nood is hoog
In Moria, het vluchtelingenkamp op het Griekse eiland Lesbos, is de nood hoog. "Er is geen sanitair, er is niet genoeg water, er is niet genoeg zeep. Men woont hier in kleine hutjes, tenten soms, hutje-mutje op elkaar", zegt de Nederlandse tropenarts Jamilah Sherally van Stichting Bootvluchteling in een gesprek over Skype.
"We hebben allemaal heel erg het gevoel dat we op een tikkende tijdbom zitten", legt Sherally op Lesbos uit. "De eerste gevolgen zijn al merkbaar, de spanning loopt op. Er zijn veel hulporganisaties die hun werkzaamheden hebben moeten stopzetten, en ook in de medische sector draaien we nu aangepaste uren."
20.000 mensen
Sherally is één van de veertien laatste artsen die de zorgdragen voor de ruim 20.000 mensen uit allerlei delen van de wereld. Ze zet zich schrap voor wat er komen gaat. "Als het coronavirus hier uitbreekt, dan hebben we te maken met een humanitaire ramp. Ik vrees dat we dan heel veel mensenlevens gaan verliezen."
Ook de Nederlandse Rosa Duran is nog op Lesbos, waar ze werkt voor de NGO Movement on the Ground. "Wij zijn hier als één van de weinige nog over", legt ze uit. "Dat komt natuurlijk door de coronacrisis, maar ook doordat er eerder al allerlei spanningen zijn geweest en veel hulporganisaties moesten stoppen of zich tijdelijk hebben teruggetrokken."
Dagelijkse update
Wil jij iedere middag een selectie van het belangrijkste nieuws en de opvallendste verhalen in je mail? Meld je dan nu aan voor de dagelijkse update.
De organisatie zorgt ervoor dat delen van het tentenkamp terechtkomen op grond die niet onder water kan lopen. Ook wordt er voedsel uitgedeeld. "Die foodline is nu heel erg belangrijk, je kunt je voorstellen dat als er 20.000 mensen allemaal bij elkaar moeten staan om hun maaltijden op te halen, ja – dan kun je natuurlijk geen afstand bewaren", zegt Duran. Het eten wordt daarom op verschillende locaties uitgedeeld.
'Te weinig steun'
Ook de hulpverleners zelf lopen een risico. Waarom daar toch blijven? "Omdat het nog nooit zo hard nodig is geweest", zegt Duran. Ook voor Sherally is het een moeilijke beslissing geweest. "Maar ik ben hier harder nodig dan elders", zegt ze. Artsen, NGO's en mensenrechtenactivisten roepen op om de kampen in Griekenland te evacueren en de vluchtelingen onder de Europese lidstaten te verdelen. Een petitie door twee Nederlandse artsen is de afgelopen week door meer dan 6000 collega's in Europa ondertekend.
Voor onbegeleide minderjarige kinderen zou nu naar een oplossing gekeken worden. De Griekse premier Kyriakos Mitsotakis zei dat de Europese Unie meer moet helpen. "De omstandigheden zijn verre van ideaal, maar wij moeten dat als Griekenland alleen oplossen. We hebben niet genoeg steun uit de EU", zei hij tegen televisiezender CNN.
Steven van de Vijver, één van de initiatiefnemers van de petitie, maakt zich enorme zorgen. Hij legt uit dat de omstandigheden in en rondom Moria altijd al problematisch waren. "Als jij of ik daar een paar weken gaan zitten, dan worden wij ook doodziek. Maar wat je nu ziet, is dat het langzaam maar zeker een catastrofe aan het worden is. Iedereen zit boven op elkaar, met allerlei verschillende infecties. Dat is levensgevaarlijk."
Evacuatie enige oplossing
Van de Vijver, die als huisarts in het OLVG in Amsterdam werkt, ziet geen andere oplossing dan evacuatie. "Dat is een kwestie van medemenselijkheid in tijden van rampspoed, maar ook vanuit het perspectief van de volksgezondheid is het buitengewoon gevaarlijk om een plek op het Europese continent open te houden waar het virus volledig zijn gang zou kunnen gaan. Dat is catastrofaal. Voor de vluchtelingen in de eerste plaats, maar natuurlijk ook voor de bevolking op Lesbos en de andere Griekse eilanden."
