Eigenlijk waren ze op zoek naar potvissen. Maar ineens stuitten onderzoekers in de Golf van Mexico op een nog nooit eerder ontdekte 'glow-in-the-dark'-haai. "Dit is echt bijzonder."
Amerikaanse onderzoekers hebben hun bevindingen afgelopen maand in het wetenschappelijke tijdschrift Biotaxa gepubliceerd. De 'glow in the dark'-haai is slechts 14 centimeter groot en scheidt een lichtgevende stof uit vanuit een 'zakje' bij zijn ribben.
'Bijzondere bijvangst'
"Dit is een bijzondere bijvangst", zegt Sander van Dijk, haaienexpert en werkzaam bij Zeehondencentrum Pieterburen. "Een nieuwe haaiensoort ontdekken en die mogen beschrijven, is het mooiste dat er is."
Het dier was dood toen hij naar boven werd gehaald. "Dat klinkt heel zielig, en is ook wel zonde, maar dat is wel een manier om nieuwe soorten te ontdekken. Ze deden het onderzoek om erachter te komen waarom potvissen naar beneden duiken. Ze gingen op zoek naar prooi van de potvis en kwamen toen dit diertje tegen."
Magisch
Onderzoekers konden niet vaststellen waarom de 'glow in the dark-haai' licht geeft. Sommige haaiensoorten doen het om een prooi te lokken, anderen om vijanden af te schrikken, of om met elkaar te communiceren.
"Dat ze licht geven, is iets magisch", zegt Van Dijk. "Ik ben ook een duiker, en als ik dan lichtgevende algen zie in het verder donkere water, ja: dat is echt prachtig om te zien."
Duurt lang
De haai is in 2010 ontdekt, maar er is nu pas over gepubliceerd. "Het duurt heel lang voordat je als onderzoeker écht met zekerheid kunt stellen dat het om een nieuwe soort gaat. Je moet hem met heel veel andere soorten vergelijken, tot in detail."
Zo is er in 1979 al een andere haai ontdekt die uit dezelfde familie komt als dit dier, maar dit nieuwe soort verschilt op vijf punten. Hij heeft bijvoorbeeld een andere kop en is zijn lijfje anders gebouwd.
Zeldzaam of niet?
De onderzoekers stellen dat de haai heel zeldzaam is, maar Van Dijk nuanceert die uitspraak: "Het is heel moeilijk om dat vast te stellen. De oceaan is zó waanzinnig groot... Ze zeggen weleens dat we meer weten van het oppervlak van de maan dan van onze eigen diepzee."
Je moet je voorstellen, zo zegt Van Dijk: de diepzee is duizenden meters diep. "Of nou ja: dat kun je je dus eigenlijk niet voorstellen. Maar om bijvoorbeeld potvissen te spotten, of deze nieuwe haaiensoort, moet je met een flinke duikboot naar beneden. Je kunt niet zelf gaan duiken: daar is het te diep voor." Bovendien is het er 'pikdonker'.
Superklein gebied
En als je dan met een duikboot naar beneden gaat, kun je slechts een 'postzegelgebied' van de diepzee onderzoeken. Van Dijk: "Het is daarom dus zeldzaam dat de mens deze nieuwe haaisoort ziet. Maar misschien zijn ze wel met heel veel, maar weten wij het gewoon niet..."
